Mogelijk escaleert de spanning tussen Rusland en de NAVO-landen, waar Spanje zich bij aansluit. Dat zou belangrijke gevolgen hebben voor de energiemarkt in het land. De Spaanse markt is sterk afhankelijk van de invoer van koolwaterstoffen uit het buitenland. Deze invoer wordt sterk wordt getroffen door de geopolitieke problemen die Oekraïne nu bezighouden en die tot een dreigende oorlog kunnen leiden.
De effecten op de Spaanse energiemarkt zijn divers. De krant Expansión schrijft dat ze in een keten worden geproduceerd. Het domino-effect hiervan verhoogt de spanningen die het land nu al heeft op het gebied van voorzieningszekerheid en de gas- en elektriciteitsprijzen tot het uiterste.
Toelevering van gas naar Spanje onder druk
Het conflict zet de toeleveringsketen van gas naar Spanje onder druk. Rusland is een van de belangrijkste leveranciers. Gemiddeld drie Russische methaantankers per maand komen aan in Spaanse havens. Een mogelijk gewapend conflict met Rusland zou het aanbod onder druk zetten. Een hele slechte timing omdat Spanje de sluiting van een van de gaspijpleidingen met Algerije, de belangrijkste leverancier, nog niet volledig heeft opgelost. Medgaz, de alternatieve gasleiding, dekt nog steeds niet de capaciteit van de gesloten toevoer uit Algerije (GME Maghreb-Europe). Bovendien zit Spanje nog steeds vast in volledige prijsheronderhandelingen met Sonatrach, het Algerijnse gasmonopolie.
Twee voor een
Wanneer de prijs van gas omhoog schiet, volgt een nieuwe escalatie van de elektriciteitsprijzen, aangezien veel elektriciteitsproductie-installaties in Spanje op gas werken. Voor elke euro stijging van de gasprijs, stijgt de prijs van een megawattuur op de groothandelsmarkt voor elektriciteit met twee euro. Dit raakt direct de portemonnee van alle burgers. Alleen tussen vrijdag en dinsdag (gisteren) is de gasprijs met 21% omhooggeschoten, tot 86 euro per megawattuur. Meer dan 15 euro dus en dat komt neer op een impact van 30 euro op de prijs van een megawattuur op de groothandelsmarkt voor elektriciteit.
De prijs van elektriciteit, die een paar weken geleden begon te dalen, stijgt nu weer op weg naar een historisch record. De gemiddelde prijs voor vandaag is 5,6% hoger dan gisteren en zal uitkomen op 236,77 euro per megawattuur (MWh).
Erg kwetsbaar
Het is de op één na hoogste waarde voor één dag tot nu toe in 2022. Deze waarde werd alleen overtroffen met 244,67 euro per MWh op 17 januari, volgens gegevens van Omie, de manager van de groothandelsmarkt. Ondanks dat de Spaanse regering groot inzet op hernieuwbare energie als weg om de prijzen te verlagen, werkt dat alleen als er zon en wind is. Dinsdag was een duidelijk voorbeeld van hoe kwetsbaar Spanje is. Het was een dag met weinig wind en zonne-energie.
In dergelijke omstandigheden is elk gasmolecuul uiterst belangrijk, waar het ook vandaan komt. Rusland behoort de afgelopen jaren tot de vier grootste gasleveranciers van Spanje.
Uit gegevens van Cores (de Corporation for Strategic Reserves of Petroleum Products, die ervoor zorgt dat Spanje niet zonder voorraad komt te zitten) en Enagás, de beheerder van de grote gaspijpleidingen en hervergassingsinstallaties (waar methaantankers lossen in havens), blijkt dat Rusland tussen de 8% en 10% van de jaarlijkse leveringen van aardgas aan Spanje vertegenwoordigt.
Het grootste aandeel is nog steeds in handen van Algerije, met 42%. Rusland staat op de vierde plaats, maar relatief dicht achter de VS (14%) en Nigeria (11%). In 2021 heeft Rusland volgens de laatste gegevens van Enagás in totaal 36.119 gigawattuur gas naar Spanje gestuurd, ongeveer 9%. Daarmee behield het land de vierde positie als grootste leverancier, opnieuw achter Algerije, de VS en Nigeria.
Een andere grote leverancier van Spanje is Frankrijk, maar een deel daarvan kan gas van Russische oorsprong zijn, dat via gaspijpleidingen door Europa loopt, waarvan een via Oekraïne. In september stopten Russische methaantankers voor het eerst met het binnenvaren van Spanje vanwege de escalatie van de prijzen. Maar in oktober werden de zendingen hervat.
Naturgy, Repsol, Gazprom
Er waren maanden dat het andeel gas uit Rusland meer dan 10% bedroeg. Dit toont de relevantie van Russisch gas aan. Naturgy is het enige Spaanse energiebedrijf met grotere belangen in Rusland, vanwege de Yamal-afzettingen in het noordwesten van Siberië. Hier ligt de grootste Russische gasreserve. Repsol heeft Rusland zojuist verlaten door de laatst overgebleven activa te verkopen aan Gazprom Neft, de olietak van de Russische staatsgroep Gazprom.