De titel van het stuk luidde ‘Spain’s News Media Are Squeezed by Government and Debt‘ (Spaanse nieuwsmedia uitgeknepen door overheid en schulden). In het artikel werd uitvoerig ingegaan op de staat van de Spaanse nieuwsmedia. Er werd flinke kritiek geuit op de stevige vinger die de conservatieve regering heeft in pap van de nationale radio en televisieomroep RTVE via een directe politieke benoeming van de directie.
Schulden
Daarbij hebben veel gevestigde kranten en omroepen grote schulden die nog stammen uit de ‘booming years’ toen alles nog mogelijk was. Nu zorgen die schulden voor een te grote afhankelijkheid van banken en van grote bedrijven die adverteren. Tel daarbij op nog de strijd die traditionele media moeten voeren tegen digitale media en de nieuwste technologie en de penibele situatie wordt duidelijk.
11.000 banen weg
Er verscheen veel commentaar op het artikel in Spanje. Het werd geschreven door New York Times’ correspondent Raphael Minder, die er een aantal citaten in verwerkte van Spaanse journalisten. Minder vraagt zich af of Spanje’s meest gevestigde kranten hun redactionele onafhankelijkheid kwijt zijn, na zeven jaar economische crisis waarin 11.000 journalisten hun baan verloren.
Verbitterd
Van columnist Miguel Ángel Aguilar – hij schreef sinds 1994 voor El País – werden drie citaten verwerkt. Aguilar lanceerde onlangs een eigen onafhankelijk, digitaal nieuwsproject onder de nam Ahora Semanal. ‘Werken bij El País was ooit de droom van elke Spaanse journalist’, zo zei hij tegen de Amerikaanse krant. ‘Maar nu zijn mensen zo verbitterd dat ze vertrekken, soms zelfs met het gevoel dat de situatie het niveau heeft bereikt van censuur’.
Ontslag
Afgelopen maandag werd hij vanwege deze uitspraken ontslagen, zo bleek dinsdagmiddag. El Confidencial schreef dat El País had geweigerd om Aguilar’s reguliere column te publiceren in de dinsdageditie en hem maandag op de hoogte had gebracht van zijn ontslag met vermelding dat dit was gerelateerd aan de uitspraken in de New York Times. De digitale en eveneens onafhankelijke website InfoLibre citeert bronnen dichtbij Aguilar die zeggen dat hij werd ontslagen door El País’ opiniechef met de mededeling dat zijn column was opgeschort om hem ’te vrijwaren van de druk waarover hij zo had geklaagd in het artikel in de New York Times’.
Rapport International Press Institute
In juni publiceerde het International Press Institute (IPI) een rapport over persvrijheid in Spanje. Volgens dit rapport is er openlijk en achter de schermen sprake van een inperking van de vrijheid van meningsuiting in Spanje. Vijf factoren baren de samenstellers van het rapport zorgen. Zo werden zes nieuwe vergunningen voor omroepen door de overheid verstrekt in plaats van door een onafhankelijk opererende waakhond. Ten tweede sprak men over de toegenomen invloed van de politiek in de bestuurslagen van RTVE. Ten derde grijpt de overheid zorgen om de nationale veiligheid in verband met terrorisme en ordeverstoringen aan om de ingrijpende muikorfwet in te voeren. Protest tegen de regering wordt zodoende bestraft onder het mom van de bescherming van de openbare veiligheid en er zou een te grote private druk op de media-eigenaren zijn.
Aanbevelingen
Als aanbevelingen om deze situatie te verbeteren, kwam onder meer het advies om de nieuwe ‘muilkorfwet’ weer in te trekken en om het proces te herzien waarbinnen stafleden bij RTVE door de politiek worden aangewezen. Ook zou er een onafhankelijk instituut moeten worden opgericht dat als mediawaakhond fungeert. De overheid moet eveneens ‘de noodzakelijke stappen zetten om er zeker van te zijn dat de toewijzing van officiële advernenties in diverse media op een transparante manier gebeurt en volgens objectieve, controleerbare criteria.’
In leven houden
Aguilar zei in New York Times: ‘De kranten zijn in handen van kredietverleners en din die van een regering die heeft geholpen de kredietverleners ervan te overtuigen dat de kranten in leven gehouden moeten worden, meer dan dat ze vanwege hun schulden verdwijnen’. ‘Dit is een afhankelijke situatie die verschrikkelijke schade heeft toegebracht aan de geloofwaardigheid van de media in dit land’, aldus Aguilar.