Met eventuele terugkeerpremies wil de Spaanse regering het voor de in het buitenland werkzame jongeren aantrekkelijk maken terug te keren naar hun geboorteland. Zaragoza biedt jongeren die terugkeren bijvoorbeeld tot 3.000 euro aan voor een ticket, twee maanden huurvergoeding en hulp bij het vinden van passend werk. Deze regeling deed het afgelopen jaar al bijna honderd jongeren besluiten om terug te keren naar Zaragoza na een jarenlang verblijf in het buitenland. De centrale regering wil tot een miljard euro besteden aan het terughalen van jonge emigranten. Ook andere autonome regio’s zijn plannen aan het opstellen en uitvoeren om jongeren een incentive te geven hun terugkeer te overwegen.
Met jaren aan buitenland-ervaring zijn de jongeren ook van extra waarde voor Spanje, aangezien ze hun talen spreken en internationale werkervaring hebben opgedaan. In veel gevallen willen de jongeren ook graag terug naar hun familie en vrienden die ze destijds noodgedwongen hebben moeten achterlaten.
Vergrijzing
Het gaat beter met Spanje en op de Spaanse arbeidsmarkt, maar nog steeds is de situatie verre van ideaal. Veel banen zijn tijdelijk en slecht betaald. Wel biedt de grootschalige vergrijzing waar Spanje mee kampt jongeren steeds meer perspectieven. Veel oudere werknemers gaan de komende jaren met pensioen, waardoor hun banen vrijkomen voor de nieuwe generatie.
Niet alleen Spanje kampt met de zogeheten ‘braindrain’. Ook Italië, Griekenland en andere landen in Zuid- en Centraal Europa hebben ermee te maken. In 2010 verliet 5,8 procent van de jongeren met een hoge opleiding in Europa het thuisland voor een betere toekomst elders. Spanje spant de kroon: hier verlieten volgens gegevens van Eurostat in 2013 520.000 mensen het land voor werk elders.
Nog steeds hoge jongerenwerkloosheid
Toch is het met de werkgelegenheid in de landen die actief beleid voeren om hun jongeren terug te krijgen niet goed gesteld. Dit zijn Griekenland, Italië, Polen, Portugal en Spanje. Zo is de werkloosheid onder jongeren in Griekenland nog steeds 40 procent en in Spanje 30,5 procent. De werkloosheid onder de hoogstopgeleide Spaanse jongeren ligt op 8,4 procent, terwijl het Europese gemiddelde 3,9 procent is.
Nu hebben verschillende Spaanse regio’s plannen opgesteld om jongeren te motiveren terug te keren. Het beleid is vooral gericht op jongeren met een universitaire studie of met de hoogste beroepsopleidingen. Ook landelijk worden er initiatieven genomen gebaseerd op een akkoord tussen de coalitiepartijen PSOE en Podemos. Het project heeft tot doel “degenen die ons land hebben verlaten op zoek naar een baan en die zo noodzakelijk zijn voor onze economie, terug te winnen”, evenals “de jongeren die de afgelopen jaren zijn geëmigreerd en de onderzoekers die ons wetenschappelijk systeem noodgedwongen moesten verlaten”. Dat gebeurt met subsidies, concrete banen, psychologische hulp na terugkeer, vergoeding van tickets en/of huur.