Overgewaaid uit de Verenigde Staten, en aangejaagd door ons van alle kanten bestokende en niet te mijden reclames, consumeren we ons suf. De belofte dat we ons met de aankoop van product x of dienst y beter zullen voelen, doet ons keer op keer onze pinpas tevoorschijn halen.
Op dagen als Black Friday rennen we nog harder naar de winkel dan normaal, omdat we toch die grote korting niet mis willen lopen. We hadden product ‘x’ of dienst ‘y’ eigenlijk toch al nodig. Of we kopen allerlei dingen die we niet nodig hebben, want met 50% korting kun je zo’n elektrische boor of zo’n leuke trui toch echt niet laten liggen?
Voordelig kerstinkopen doen
Anderen gebruiken BlackFriday waarvoor het in eerste instantie is bedoeld: het voordelig doen van de kerstinkopen. En dat is zeker in een jaar als 2022 goed te begrijpen. Veel mensen zien zich, gedreven door de inflatie en een zorgelijk geslonken besteedbaar inkomen, genoodzaakt om op alles te bezuinigen. En dan zijn hoge kortingen meer dan welkom.
Afgezien van de normale periodes van uitverkoop en dagen als Black Friday en Cyber Monday wordt ons gangbare consumptiegedrag toch al flink gestimuleerd doordat aan vrijwel alle producten een beperkte houdbaarheid kleeft. Sommige artikelen lijken gemaakt te zijn om na een paar jaar gebruik stuk te gaan. Denk aan huishoudelijke apparaten of elektronische gadgets zoals smartphones en tablets. De meeste kleding overleeft het sowieso niet langer dan één seizoen. En dat is al veel, want trends wijzigen na een maand of twee, waarna kledingstukken achterin een kast of in de kledingcontainer verdwijnen.
Omdat niets teveel mag kosten en alles steeds goedkoper moet om de moordende concurrentie voor te blijven, worden mensen en hulpbronnen elders ter wereld uitgebuit en raken langzaam maar zeker uitgeput. Daarbij komt nog de massale uitstoot die met al die productie gepaard gaat.
Black Friday afschaffen?
Dat ons consumptiegedrag niet goed is voor de aarde is een wetenschap die tot steeds meer mensen doordringt. Inmiddels blijkt een derde van alle Nederlanders te vinden dat Black Friday moet worden afgeschaft. Het kortingsfeest valt niet meer te rijmen met de huidige tijdsgeest en focus op duurzaamheid en energiebesparing.
Buy Nothing Day en Green Friday
Vanuit eenzelfde soort bewustzijn bestaan al een paar jaar de initiatieven Buy Nothing Day en Green Friday. De eerste is een mooie tegenhanger die ons motiveert helemaal niets te kopen op Black Friday en in sommige landen juist de dag erna op zaterdag. De tweede stimuleert ons om vooral bewust te kopen. Door allereerst alleen maar iets te kopen als je het echt nodig hebt en door dan te kiezen voor biologische en duurzame producten en bedrijven.
InSpanje.nl heeft een 12 dingen op een rij gezet waarmee je van Black Friday een Feelgood en ook Green Friday kunt maken en die de wereld een klein beetje de goede kant op helpen.
1. Niets kopen
Een duidelijke statement tegen Black Friday is om helemaal niets te kopen. Gebruik de tijd die je anders in een of andere rij had doorgebracht bijvoorbeeld om na te denken over je koopgedrag in de rest van het jaar. Wat heb je echt nodig en welke dingen koop je vanuit een impuls, vanuit een soort instant behoeftenbevrediging of uit nood om je beter voelen? Er is een verschil tussen benodigdheden en wensen. Heb je echt die extra broek nodig, is het echt nu al nodig om je mobiele telefoon te vervangen, wordt je leven anders als je dat gezellige kleed voor op je bank niet koopt?
2. Koop duurzaam geproduceerde artikelen
“Every time you spend money, you’re casting a vote for the kind of world you want.” Een mooie zegswijze die je als leidraad voor je koopgedrag op deze vrijdag kunt gebruiken. Besteed je je geld aan een kledingstuk dat ergens in Azië in elkaar is gezet door mensen onder twijfelachtige werkomstandigheden? Of geef je iets meer geld uit voor een duurzaam geproduceerde trui of broek die bovendien langer meegaat?
3. Repareer dingen: MAKE SMTHNG
Het is bekend dat kopen zonder nadenken goed is voor 60% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Daarom willen initiatieven als MAKE SMTHNG, naast duurzaam winkelen, ook hergebruik stimuleren door producten een tweede leven te geven. Onder de noemer MAKE SMTHNG (maak iets) wordt gewezen op de mogelijkheid om speciale dingen te repareren en unieke dingen te maken van hergebruikt materiaal. Het is een internationale beweging van evenementen waar mensen meer leren over de circulaire economie, die het consumentisme en de impact ervan op het klimaat uitdaagt.
4. Verkoop je oude meubels aan Ikea
Onder het motto ‘Zorg deze Green Friday voor meer dan alleen je portemonnee’ maakt meubelgigant IKEA het klanten mogelijk om gebruikte IKEA meubelen aan IKEA terug te verkopen in ruil voor een cashback kaart. De zweedse meubelketen zorgt voor de doorverkoop van het meubel en geeft het een nieuw leven. Leden van IKEA Family krijgen tussen 18 en 27 november 2022 50% extra van de normale terugkoopprijs.
5. Plant een boom
Onder de noemer Green Friday is er ook het initiatief dat ‘nee’ zegt tegen Black Friday deals en in plaats daarvan de aarde bomen teruggeeft. Ruim 100 bedrijven hebben zich bij het initiatief aangesloten. Dat wil zeggen dat als mensen daar een product kopen het bedrijf zorgt dat er een x-aantal bomen voor wordt geplant. Zo geeft de consument iets terug aan de aarde in plaats van alleen maar te nemen.
6. Adopteer een hond of een ezel
In plaats van je geld te besteden aan materiële zaken, denk eens aan wat voor immateriële dingen je ervoor kunt doen. Waar je ook in Spanje woont, overal zitten de leukste en schattigste honden of katten op een nieuw baasje en een beter leven te wachten in overvolle asielen. Geef die dieren een kans op een fijn leven ver weg van koude betonnen vloeren, eeuwig geblaf en kleine, betraliede hokken. Hoe goed ze er vaak ook door de beheerders worden behandeld en verzorgd, een eigen huis en baasje voor hen alleen is toch veel beter. In Zuid-Spanje is er ook opvang voor verwaarloosde ezels: Refugio el Burrito, hier kun je een ezel adopteren. Die hoef je gelukkig niet op je balkon te zetten of in je slaapkamer te huisvesten, maar met je adoptie help je het asiel de dieren een waardige opvang te bieden.
7. Kledingruil
Geheel tegen de excessen van de fast fashion in kun je kleding ruilen. Op veel plaatsen worden regelmatig Swap-events georganiseerd. Je gaat erheen met een tas vol kleding die nog goed is, maar die je niet meer draagt en ruilt die voor de ongebruikte items van anderen. Vaak worden de overgebleven kledingstukken gedoneerd aan een charity shop.
8. Koop tweedehandskleding
Vind je dat je toch een nieuwe outfit voor de feestdagen nodig hebt, overweeg dan eens de markt voor tweedehandskleding te verkennen. Misschien associeer je dat nog met muf ruikende winkeltjes in achterafstraatjes waar je voor een paar stuivers een bloesje koopt, maar tegenwoordig is dat wel anders. Tweedehandskleding is hip. Kijk bijvoorbeeld eens op Vinted. De grootste tweedehandskledingwinkel, maar dan online, ter wereld. Je kunt net als op andere kledingsites zoeken op maat, merk, soort kledingstuk, kleur etc. maar dan is alles tweedehands en geupload door de gebruikers zelf. Feitelijk kun je een kijkje nemen in een eindeloze, virtuele kast met ongebruikte (merk)kleding van duizenden mensen in heel Europa. En dat niet alleen, je kunt ook zelf je ongebruikte items uploaden en verkopen.
Een andere optie is om een kijkje te nemen bij charity shops. Diverse goede doelen runnen tweedehands (kleding) winkels en gebruiken de opbrengst voor het betreffende goede doel. Bijvoorbeeld de Stichting Debra en Cudeca.
9. Kies voor een duurzame ervaring
Waarom zou je spullen kopen als je ook je geld kunt steken in herinneringen? Die zijn zowiezo duurzaam, want blijven altijd bij je zonder enige negatieve impact op de wereld. Neem je geliefde mee uit eten of bel een vriendin om eens uitgebreid bij te praten. Wil je het dan geheel in de geest doen van de anti-Black Friday beweging, kies dan bijvoorbeeld voor een vegan restaurant dat alleen gebruik maakt van biologische, plantaardige en lokale producten. Laat je verrassen, want vegan eten is veel meer dan kikkererwten, linzen en rauwe groenten.
10. Schrijf je geld over naar een duurzame bank
Het is wellicht niet het eerste waaraan je denkt rond Black Friday, maar jouw geld dat je bij een bank stalt, wordt door die bank geïnvesteerd in bedrijven. Laten dat nou ook bedrijven kunnen zijn die zich totaal niet laten leiden door duurzame keuzes. Ethische banken doen dat wel. Die investeren in bedrijven die ecosystemen en natuurlijke leefgebieden, plant- en diersoorten en genetisch materiaal beschermen. Denk aan Triodos, die zit tegenwoordig niet alleen in Nederland en België, maar ook in Spanje. In Nederland kun je daarnaast kiezen voor ASN, nu de Volksbank.
11. Doneer boodschappen bij de ‘Gran Recogida’
In plaats van op koopjesjacht te gaan, kun je ook extra boodschappen doen en die direct doneren aan de ‘Gran Recogida’, de grote voedselinzamelingsactie van de verenigde Spaanse Voedselbanken (FESBAL). Men hoopt 21 miljoen kilo aan donaties op te halen. Voedsel kan direct in bijna alle Spaanse supermarkten eten in zakken gedoneerd worden. Maar mensen kunnen ook geld storten, waarvoor later eten wordt aangekocht. Aan de actie doen duizenden vrijwilligers mee. De organisatie verwacht een goede respons van de Spaanse bevolking die, zoals is gebleken, ‘altijd zeer positief reageert op dit soort campagnes’ van de Voedselbank. Klik hier voor meer informatie.
12. Maak een wandeling en raap plastic op
Je kunt Black Friday ook gebruiken als excuus om een dagje de natuur in te gaan. Zoek een leuke wandeling uit en beloof jezelf daar heel bewust van te genieten. Voor een extra bewust tintje neem je een zak mee waarin je alle afval stopt dat je onderweg tegenkomt.