Die kleuren leidden tot spectaculaire plaatjes op sociale media. Tot hevige regenbuien mensen weer met beide voeten op de grond zette. Want de calima had Spanje dan wel verlaten, niet zonder het halve land te bedekken onder een hardnekkige laag bruine klei. En dat niet één keer. Na de eerste modderregen hadden velen net hun auto’s weer gewassen en schilders of gevelreinigers ingeschakeld om hun huizen opnieuw wit te maken, toen het noodlot opnieuw toesloeg. En vervolgens nog een keer. Dit jaar zagen we al een lucht vol woestijnstof vanaf 15 februari.
Wat is een calima?
Wanneer er stof en zand in de atmosfeer zweeft wordt dat in Spanje ‘calima’ genoemd. In het Nederlands betekent dat ‘waas’. De lucht ziet er inderdaad wazig uit. Harde wind doet een laag woestijnstof en zand opstijgen om het vervolgens over een groot gebied te verspreiden. De stofdeeltjes zorgen ervoor dat de lucht er ondoorzichtig en troebel uitziet en een gelige of oranjebruine kleur aanneemt.
Waar komt calima voor?
Een calima komt voor in regio’s die dicht bij woestijnen liggen. In Spanje komt het stof uit de Sahara. Inwoners van de Canarische Eilanden zijn er wel aan gewend. Vooral op de meest oostelijk gelegen eilanden Lanzarote en Fuerteventura komt het fenomeen het hele jaar voor als er oostenwind waait. In Zuid- en Midden-Spanje komt het minder vaak en vooral minder hevig voor. Tot de verschillende episodes van calima in maart en april vorig jaar. Het woestijnstof strekte zich destijds zelfs uit tot in België en Nederland.
Bekijk ook: Derde massa Saharastof onderweg naar Zuid- en Oost-Spanje
Heeft calima effect op de gezondheid?
Woestijnstof in de lucht kan wel voor mooie plaatjes zorgen, het is allerminst gezond. Helemaal als een episode lang aanhoudt. Hoe meer oranje de lucht kleurt, hoe groter de dichtheid van het stof in de lucht en hoe groter de hoeveelheid deeltjes die mensen binnen kunnen krijgen. De belangrijkste gezondheidsklachten zijn daarom gerelateerd aan ademhalingsproblemen en irritatie van de slijmvliezen. Dat kan leiden tot een verstopte neus, jeukende ogen en hoesten. Na een paar dagen calima kunnen bronchospasmen (ernstige ademhalingsmoeilijkheden), pijn op de borst en astma optreden. Om dit te voorkomen raden experts aan om de ramen zoveel mogelijk gesloten te houden, buiten een mondkapje op te doen en niet te sporten in de buitenlucht.
Hoe krijg je neergeslagen calima-modder weg?
Wie in het zuiden van Spanje goed om zich heen kijkt, wordt overal nog herinnerd aan het woestijnstof. Het laagje modder is in de poreuze kalk getrokken waarmee veel woningen zijn gewit. Niet iedereen had de mogelijkheid zijn buitenmuur opnieuw te verven of professioneel te laten reinigen. Want zelfs hogedrukreinigers kregen de kleiachtige modder niet weg. Alleen gevels geschilderd met speciale waterafstotende verf zijn in dit geval makkelijk schoon te krijgen. Dat zegt proPERLA®-technicus, Miguel Sánchez toen we hem vroegen naar de kwaliteit van de huidige verf. Hij legde uit dat alleen buitenmuren behandeld met zogenaamde ‘super hydrophobic coatings‘ eenvoudig te ontdoen zijn van hun bruine kleur na een calima. Die verfsoorten zijn fobisch voor water en vocht en hyper vuilafstotend. Als je snel je huis in Spanje daarmee laat schilderen, hoef je een volgende calima niet meer te vrezen. Gewoon wat water in hoge druk erover en klaar!
Meer calima door klimaatverandering?
Over een volgende calima gesproken, is de kans op woestijnstof in de Spaanse lucht nu groter door klimaatverandering? Dat vroegen ook meteorologen zich af. Die vonden de frequentie en intensiteit waarmee stof uit de Sahara vorig jaar het Iberisch schiereiland bereikte ongekend. Ging het om een eenmalige extremiteit of een trend? Ondanks dat er al 20 jaar onderzoek naar wordt gedaan, is het meest opmerkelijke pas tussen 2020 en 2022 gebeurd. Normaal is dat een calima kort duurt, een lage intensiteit heeft en voorkomt rond de zomer. Vorig jaar was vooral de episode tussen 15 en 31 maart extreem in West-Europa. En dat is meteen een periode waarin het ook meer regent en er dus modder naar beneden kan komen, waardoor het voor de burger ook meer opvalt. Desondanks hebben wetenschappers nog geen sluitend antwoord op de vraag. Of en in hoeverre klimaatverandering een rol speelt, zullen de waarnemingen van de komende jaren moeten uitwijzen.
Om te weten of je nog snel je buitenmuur kunt voorzien van een laag beschermende verf kijk dan via deze link of er Saharazand onderweg is naar Spanje.