De zelfverklaarde Catalaanse regering in ballingschap heeft volgens de Duitse Welt haar eerste buitenlandse delegatie geopend in een onopvallend kantoorgebouw in Frankfurt, niet ver van het financiële district. Ze wil een diplomatiek netwerk opzetten om haar belangen te behartigen “waar de regering van Catalonië, met steeds minder bevoegdheden, niet kan worden vervolgd”, zei de voormalig president Carles Puigdemont bij de opening.
Vijf jaar geleden op 27 oktober riep de toenmalige regionale president Puigdemont een onafhankelijke republiek in Catalonië uit nadat een meerderheid in een referendum ervoor had gestemd. Het referendum werd echter onwettig verklaard door de hoogste rechtbank van Spanje.
De regering in Madrid onder de toenmalige premier Mariano Rajoy trad op en zette de Catalaanse regering en Puigdemont af. Er volgden massale protesten, waartegen de Spaanse politie soms geweld gebruikte. Verschillende leden van de regering werden gevangengezet op beschuldiging van rebellie, sommigen van hen werden veroordeeld tot maximaal 13 jaar gevangenisstraf. Puigdemont verliet het land en leeft sindsdien in ballingschap in België.
Regering wil Catalanen geen nieuw referendum toestaan
Het referendum leidde tot de ergste politieke crisis in Spanje in decennia. Tot op heden is het probleem niet opgelost. Ook al is de Spaanse premier Pedro Sánchez minder onverzettelijk dan de vorige regering, hij wil de Catalanen geen nieuw referendum toestaan. Puigdemont en zijn aanhangers hopen op een tweede kans.
Vanuit zijn Belgische ballingschap voert hij juridische strijd op Europees en internationaal niveau. In 2019 werden hij en twee andere politici van zijn partij Junts per Catalunya (Samen voor Catalonië) gekozen in het Europees Parlement, maar Spanje heeft er alles aan gedaan om te voorkomen dat ze dit mandaat uitoefenen. Eind november doet het Europese Hof van Justitie (HvJ) uitspraak over hun immuniteit, die het Europees Parlement op verzoek van Spanje wilde opheffen.
Spanje eist uitlevering Puigdemont
Als hem de immuniteit zou worden afgenomen, zouden de Belgische rechtbanken moeten beslissen over de uitlevering van Puigdemont aan Spanje. In 2018, toen Puigdemont werd gearresteerd in Duitsland, besloot een rechtbank in Sleeswijk-Holstein om Puigdemont niet uit te leveren aan Spanje wegens verraad.
Een jaar geleden verleende Pedro Sánchez na een uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens gratie aan negen gevangengenomen Catalaanse politici. Spanje houdt zich daarentegen aan het arrestatiebevel tegen Puigdemont.
Spanje heeft rechten van een aantal Catalaanse politici geschonden
De Catalaanse onafhankelijkheidsstrijders boekten onlangs nog een succes: het VN-Mensenrechtencomité oordeelde in september dat Spanje de politieke rechten van verschillende Catalaanse politici had geschonden. Het besluit heeft geen gevolgen voor Spanje, maar wel voor de reputatie als democratische rechtsstaat.
EU: Catalaans conflict is interne Spaanse kwestie
Kritiek op de Spaanse rechtsstaat staat ook centraal in de strategie van de verbannen president Puigdemont. De onafhankelijkheidsgezinde Catalanen kunnen echter niet rekenen op steun van de EU. Al in 2017 was er geen inmenging in de verwijzing dat het Catalonië-conflict een interne Spaanse aangelegenheid was. De angst om een precedent te scheppen in de EU met Catalonië was te groot.