De dorpjes liggen verspreid door Spanje en de eilanden. Dus wil je tijdens je vakantie aan het strand even iets anders, pak je auto en trek er op uit!
1. Fornalutx
Dit magische dorpje ligt op het eiland Mallorca in het Tramontana gebergte en met prachtig uitzicht over de kustplaats Sóller. Het heeft een oppervlakte van 19 km2 en had in 2018 welgeteld 687 inwoners. Door de ligging in de bergen heeft het dorp veel hoogteverschillen, waardoor de meeste straten schuin aflopend zijn of zelfs volledig uit trappen bestaan.
Het dorp is van grote artistieke en architectonische waarde. Dat is terug te zien in de middeleeuwse gebouwen, zoals de 13e-eeuwse Gotische kerk van Fornalutx, en de typische huizen van Mallorca, met geeloranje stenen en rode dakpannen. De 17e-eeuwse Casa de la villa is ook zeker een bezoekje waard.
2. Aveinte
Het plaatsje Aveinte ligt in de provincie Ávila, in de regio Castilië en León, op iets meer dan 20 kilometer ten noordwesten van de stad Ávila, aan de weg die van deze stad naar Salamanca loopt. Men zegt dat de naam slaat op de afstand waarop het dorp ligt van de stad Ávila (‘a veinte kilómetros’). Het heeft een oppervlakte van nog geen 13 km2 en telde in 2018 86 inwoners. Daarmee is Aveinte het kleinste dorpje uit deze lijst. Door zijn uiterst bescheiden formaat en de kalmte die daaraan gepaard gaat, is dit middeleeuwse dorpje zeer geschikt om tot rust te komen en van de omliggende natuur te genieten.
3. Buitrago de Lozoya
Misschien wel het mooiste dorp van de regio Madrid is het middeleeuwse plaatsje Buitrago de Lozoya. Het ligt zo’n 80 kilometer ten noorden van de Spaanse hoofdstad, aan de voet van het Guadarrama gebergte, en dankt zijn naam aan de rivier die het dorp omringt, de Lozoya. Het dorp is sinds de 11e eeuw geheel ommuurd met een 800 meter lange muur en de markies van Santillana heeft er ooit zelfs een ziekenhuis laten bouwen. Het is een van de weinige plaatsen met een zo goed als intact historisch centrum, dat overigens bestaat uit vele Arabische bouwwerken zoals de burcht (Alcázar), Casa del Bosque of de kerk van Santa María del Castillo. Vergeet ook niet een bezoek te brengen aan het Picasso museum. In 2017 telde het dorp 1.854 inwoners, verdeeld over een oppervlakte van 27 km2.
4. Chinchón
De oorsprong van dit dorp in de regio Madrid gaat terug naar de tijd van het neolithicum, oftewel ergens tussen 12.000 en 5.000 voor Christus. In 1974 is Chinchón uitgeroepen tot ‘Conjunto Histórico-Artístico’ (nationaal erfgoed van gebouwen), waardoor er tegenwoordig veel toeristen het plaatsje bezoeken. Het heeft een prachtig ‘Plaza Mayor’ waar je op de galerijen waar vroeger de toeschouwers voor het stierengevecht zaten, nu heerlijk kunt eten in een van de restaurants die daar zijn gevestigd.
De levende Kerststal en de Semana Santa trekken nog vele extra bezoekers. Daarnaast kent het dorp meerdere grotten waar je kunt genieten van een lekker Spaans wijntje. Chinchón ligt zo’n 50 kilometer ten zuidoosten van Madrid en heeft een oppervlakte van 116 km2. In 2018 had het dorp 5.239 inwoners.
5. Santillana del Mar
Hoewel de naam anders doet vermoeden, ligt dit dorp niet direct aan zee. Het ligt zo’n 7 kilometer het binnenland in, aan de Golf van Biskaje, zo’n 30 kilometer ten westen van Santander. (Cantabrië) Het dorp heeft een oppervlakte van 29 km2 en telde 4.172 inwoners in 2018.
De grot van Altamira, die bekend staat om haar rotstekeningen die in 1985 zijn opgenomen in de UNESCO werelderfgoedlijst, ligt vlak naast het dorp. Het is mogelijk dat Santillana del Mar uit dezelfde tijd stamt als deze rotstekeningen, het paleolithische tijdperk (tussen 35.000 en 11.000 voor Christus). Tijdens een reis door de regio Cantabrië mag een stop in dit dorp niet ontbreken. Vergeet dan niet de 12e-eeuwse Romaanse kapittelkerk van Santa Juliana en de torens van Merino en don Borja, een van de oudste bouwwerken, te bekijken.
6. Ronda
In de provincie Málaga hangt boven een 750 meter diep ravijn, zo’n 60 kilometer ten noordwesten van Marbella, het bijzondere dorp Ronda. De historische binnenstad stamt uit de tijd van de Arabieren, maar het meest bijzondere bouwwerk is toch de stenen brug over het ravijn loopt. Een ander bouwwerk dat de moeite van een bezoek waard is, is de arena uit de 18e eeuw. Vanaf de ‘mirador’ kan je genieten van een ongekend uitzicht over de omgeving. In de nabijgelegen grot van la Pileta zijn resten gevonden van schilderingen uit het paleolithisch tijdperk en mogelijk zelfs uit het neolithisch tijdperk. Met zijn 33.877 inwoners in 2019 over een oppervlakte van 398 km2 is Ronda het grootste dorp uit deze lijst.
7. Rupit i Pruit
Vlakbij Barcelona, op zo’n 100 kilometer ten noorden van de stad en zo’n 65 kilometer ten westen van Gerona, bevindt zich op bijna 900 meter hoogte het mooie dorpje Rupit, met het aangrenzende dorpje Pruit (provincie Barcelona). Als je in Rupit aankomt, lijkt het alsof je een tijdreis naar het verleden hebt gemaakt. Een van de toegangen tot het dorpje is via een hangbrug over een rivier. Wat daarbij opvalt is het uitzicht over de idyllische stenen huizen. Ze lijken zo uit een sprookje te komen. Zelfs de straatstenen zijn perfect en volledig met de hand gelegd. Het inwonersaantal van deze twee dorpjes samen daalt al jaren en in 2019 stond de teller op nog maar 279 inwoners. Deze zijn verdeeld over een oppervlakte van 48 km2.
8. Frías
In de provincie Burgos bevindt zich op zo’n 80 kilometer ten noordoosten van de provinciehoofdstad het dorpje Frías. Tot 1202 behoorde het dorpje tot het koninkrijk van Navarra, daarna is het bij het koninkrijk van Castilië en León gaan behoren. Het bijzondere aan Frías is de middeleeuwse sfeer die nog steeds in het dorpje hangt door het kasteel, dat pontificaal aanwezig is. De middeleeuwse dorpskern is dan ook uitgeroepen tot ‘Conjunto Histórico-Artístico’ (nationaal erfgoed van gebouwen). Aan de rand van het dorpje lijken de huizen boven een klif te hangen. Frías is zo’n 30 km2 groot en had 252 inwoners in 2019.
9. Sigüenza
In de provincie Guadalajara, op zo’n 70 kilometer ten noordoosten van de provinciehoofdstad, bevindt zich het middeleeuwse stadje Sigüenza, ook bekend als ‘la Ciudad del Doncel’ (de Stad van de Jonge edelman). Deze bijnaam heeft het stadje te danken aan de graftombe van een jonge edelman, die gezien wordt als een van de topstukken binnen de grafkunst. In 1965 is Sigüenza uitgeroepen tot ‘Conjunto Histórico-Artístico’. Het kasteel, de kathedraal en het centrale plein zijn, naast de graftombe, de drie grootste bezienswaardigheden, maar het hele stadje ademt een en al geschiedenis.
De straten stammen nog uit de middeleeuwen en zelfs een aantal gebouwen uit die tijd staan nog overeind. Sigüenza is dan officieel geen dorp, maar mocht toch niet ontbreken op deze lijst. En met een oppervlakte van 387 km2 en 4.309 inwoners in 2019, merk je er bij een bezoek niks van dat je in een stad rondloopt in plaats van in een dorp.
10. Peñafiel
Peñafiel is een dorp dat op zo’n 56 kilometer ten oosten van Valladolid ligt. De oorsprong wordt geschat in de prehistorie. Na de verovering van het dorp op de Arabieren in de 11e eeuw zijn er door de christenen in het dorp maar liefst 18 kerken gebouwd en drie kloosters (twee voor monniken en een voor nonnen). Tegenwoordig vind je er nog het opvallende kasteel, de toren Torre del Reloj, het Coso plein en 4 kerken. Door de ligging op 754 meter hoogte, heb je er een prachtig uitzicht over de omgeving. Het dorp heeft een oppervlakte van 76 km2 en herbergde 5.037 inwoners in 2019.