Het hydrologische jaar 2021-2022 werd afgesloten als het op twee na droogste sinds er gegevens van worden geregistreerd en midden in de zomer leden sommige gemeenten al watertekorten. Het neerslagtekort sinds 1 oktober, de start van het huidige hydrologische jaar, heeft volgens het Staats Meteorologisch Agentschap (Aemet) gevolgen voor een situatie van langdurige droogte die Spanje sinds december vorig jaar heeft doorgemaakt.
De situatie treft niet alleen Spanje. De droogte en de bezorgdheid over het gebrek aan regen verspreidt zich ook over de rest van het continent, waardoor de landbouwgrond in gevaar komt.
21% minder neerslag dan in de periode 1991-2020
Vorig jaar was het zesde droogste in de geschiedenis van Spanje en het warmste sinds 1961, toen werd begonnen met gegevens bij te houden. De geaccumuleerde regenval was 16% lager dan het gemiddelde en de gemiddelde dagtemperatuur overschreed voor het eerst de 15 °C.
Lees ook: Waterbeperkingen Catalonië treffen tot 6 miljoen mensen
In de eerste zes maanden van het huidige hydrologische jaar is de regen schaars geweest, volgens het laatste rapport van Aemet. Van 1 oktober 2022 tot 11 april is de gemiddelde neerslagwaarde ongeveer 21% minder dan verwacht rekening houdend met de gegevens uit de periode 1991-2020.
In de Cantabrische rand (met uitzondering van Galicië), in de zuidoostelijke helft van het schiereiland en op de Canarische Eilanden ligt de hoeveelheid opgehoopte regen onder de normale waarden. De gebieden met de laagste niveaus, die in sommige gevallen niet 75% van hun normale waarde bereiken, bevinden zich in een groot deel van Murcia, de kustgebieden van Catalonië en de meest oostelijke eilanden van de Canarische Eilanden.
De gebieden met bovengemiddelde regenval zijn te vinden in het binnenland en in het westelijke derde deel van het schiereiland (Andalusië niet meegerekend), in punten zoals Huesca of Cuenca, evenals in een groot deel van Mallorca, Menorca en in het midden ten zuiden van Tenerife.
De voorspellingen van Aemet voor de komende maanden suggereren dat het weer warmer zal blijven dan normaal. Woordvoerder van Aemet, Ruben del Campo wijst er ook op dat er vanaf de maand mei meestal weinig regen valt. Op periodes van storm en zelfs hagel na. “Maar het zijn meestal geen wijdverspreide of aanhoudende periodes die helpen bij het verlichten van een situatie van meteorologische droogte zoals nu”.
Lees ook: Watertekorten in Spanje op te lossen met ontzilting?
Volgens de SPEI-indicator is de ernst van de droogte in april toegenomen. Met extreem droge of zeer droge niveaus in een groot deel van het land (ook op de Balearen). Uitzonderingen zijn punten van Aragon, de Valenciaanse Gemeenschap en het westen van het schiereiland.
Deel van het land in staat van waterschaarste
Het ministerie voor de Ecologische Transitie en de Demografische Uitdaging (MITECO) publiceert maandelijkse rapporten en kaarten die de situatie van droogte en schaarste in alle hydrografische afbakeningen van het schiereiland volgen. Het bureau maakt, in overeenstemming met de Speciale Droogteplannen (PES), een onderscheid tussen langdurige droogte, opgevat als een natuurlijk fenomeen waar de mens niet tussenkomt, en schaarste, gerelateerd aan specifieke problemen om aan de vraag van water te voldoen.
Wat de langdurige droogte betreft, laten de laatste gegevens van eind maart de effecten zien van een bijzonder droge maand op het schiereiland. In feite zijn de Territoriale Droogte-eenheden (UTS) in deze periode gegroeid van 22 naar 28. Met name door de verslechtering in de binnenbekkens van Catalonië en Zuid-Andalusië. Om deze reden bevindt 12,1% van het schiereilandgebied zich in een situatie van aanhoudende droogte. Dat is zeven tienden meer dan in februari.
Vooral nood in Catalonië en Andalusië
Wat de tekorten op korte termijn betreft, bevindt meer dan de helft van de schaarsteterritoriale eenheden (UTE) zich in een normale situatie (52,9%). 20,2% is in vooralarm, maar 26,9% is in nood (14%) of alarm (12,9%) vanwege watertekorten. Deze situatie doet zich vooral voor in de bekkens van Catalonië, een deel van Castilla-La Mancha en Andalusië, vooral in de afbakeningen van Guadalquivir en Guadiana.
Landbouwgrond lijdt ook in Europa
De schaarste aan regenval en de stijgende temperaturen hebben niet alleen gevolgen voor de stuwmeren, maar ook voor de landbouwgrond. Als in Spanje gewassen als tarwe en gerst al als verloren worden beschouwd, is de situatie in de rest van Europa ook niet veel beter.
Veel gebieden in mediterrane landen hebben in de eerste tien dagen van maart al te maken met droogte of zijn alert om er last van te krijgen. Het gaat vooral om Spanje, Frankrijk en Noord-Italië, maar ook in andere landen zoals Ierland, het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, Zweden en Finland. Volgens een laatste rapport van het Observatorium kan de situatie in de volgende maanden “kritiek” worden “als de anomalie in temperatuur en regenval in de lente aanhoudt”.
Lees ook: Spanje veroordeeld tot waterstress
(bron: RTVE.es, ook met kaarten)