Omdat de salarissen van de Spanjaarden over het algemeen minder sterk daalden dan de consumptie van goederen en diensten, kwam er steeds meer geld op de Spaanse banken te staan. Deze overliquiditeit lijkt gunstig te zijn voor de banken, maar is dat niet omdat zij 0,5 procent moeten betalen om dit geld te stallen bij de Europese Centrale Bank (ECB).
Gedwongen geaccumuleerde besparing
Volgens het onlangs gepubliceerde rapport ‘Spaargeld van de Spaanse huishoudens tijdens de pandemie en de mogelijke gevolgen daarvan voor het consumptiegedrag in de toekomst’, hebben de verschillende overheidsregelingen ervoor gezorgd dat de meeste consumenten niet veel inkomen hebben ingeleverd. De onzekerheid die de gezondheids- en economische crisis met zich meebrengt heeft volgens het rapport tegelijkertijd voor een drastische consumptieafname gezorgd. Dit fenomeen noemt de Banco de España ‘gedwongen geaccumuleerde besparing’ en bedraagt zo’n 2,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp).
Niet al het spaargeld keert straks terug in de economie
Ook in de nabije toekomst zal dit terughoudende consumentengedrag nog aanhouden omdat er hardnekkige onzekerheid heerst over het inkomen- en baanbehoud. In het rapport meldt de Banco de España dat met het vorderen van de vaccinatiecampagne een deel van het spaargeld weer zal terugkeren in het economische verkeer, maar dat dit relatief beperkt zal blijven.
Omdat de zogeheten marginale consumptiequote (de verhouding tussen de stijging van het inkomen en de stijging van de consumptie) bij de hogere inkomens lager is en anderzijds de lagere inkomens geen spaargeld hebben om alsnog uit te geven, zal een deel van het gespaarde geld niet terugkeren in de economie. Als laatste redenen dat het geld op de banken blijft staan, meldt het rapport de angst van consumenten voor een toekomstige belastingverhoging als gevolg van de opgelopen staatsschuld tijdens de coronacrisis, en het toegenomen besef dat er altijd iets uitzonderlijks kan gebeuren waardoor je maar beter iets achter de hand kunt houden.