In 2021 zijn in Catalonië 7.345 woninkraken gemeld. Dat blijkt uit gegevens van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Dit aantal vormt 42,5% van de 17.274 gerechtelijke procedures tegen krakers die in heel Spanje zijn opgestart. Het percentage is de laatste jaren vrijwel stabiel gebleven met 45,4% in 2019 en 44,2% in 2020. Aan de hand van deze cijfers geven de Catalaanse autoriteiten toe dat het gaat om een sociaal economisch probleem dat niet verder mag toenemen. Tijd voor maatregelen dus.
Nieuwe anti-uitzettingswet
De Generalitat heeft de afgelopen maanden een beleid met twee gezichten gevoerd: vriendelijk voor huurders in nood en hard voor degenen die misdrijven plegen. In februari keurde het Catalaanse parlement de nieuwe anti-uitzettingswet goed. Deze vervangt een wet die in 2021 door het Constitutionele Hof wegens een vormfout nietig is verklaard. In de nieuwe wet worden de verplichtingen van grote verhuurbedrijven ten aanzien van huurders met een betalingsachterstand uitgebreid.
Lees ook: Verkoop van woningen met krakers nieuwe trend in Spaanse vastgoedmarkt
Verhuurbedrijven met meer dan 10 of particulieren met meer dan 15 appartementen worden verplicht sociale huur aan te bieden. Ook aan bewoners die geen contract hebben omdat zij het pand hebben gekraakt. Bovendien wordt de termijn van deze verplichting verlengd: met vijf jaar als de vastgoedeigenaar een natuurlijk persoon is, met zeven jaar als het een rechtspersoon is en met twaalf jaar als het een bank of een beleggingsfonds is.
Nieuwe ontruimingswet
Daarnaast bereidt de Catalaanse overheid een tweede verordening voor om kraakpanden aan te pakken. Grote vastgoedbedrijven en banken stappen veelal niet naar de rechter, waardoor het voor de politie moeilijk is om op te treden. Met deze nieuwe verordening kunnen in geval van misdrijven, naast de verhuurders ook gemeentes of verenigingen van eigenaren huisuitzettingen initiëren.
Wel dienen ze vooraf de eigenaar van het pand hierover te informeren. Die heeft vervolgens een maand de tijd om te reageren. Gebeurt dat niet binnen die termijn dan riskeert de eigenaar van het pand een boete die kan oplopen van 9.000 tot maar liefst 90.000 euro. Ook moet de eigenaar de kosten van de uitzetting betalen en kan in het uiterste geval zelfs de woning kwijtraken. Die wordt dan aan de bevoegde autoriteit overgedragen om voor sociale verhuur te worden gebruikt.
Meer bevoegdheden voor de politie
Op dit moment kan de politie zonder gerechtelijk bevel niet een pand binnenvallen om illegale huurders uit te zetten als zij zich hier vreedzaam tegen verzetten en geen misdrijf plegen. De Catalaanse overheid wil de politie daarom meer bevoegdheden verstrekken. Hiervoor is een wet nodig die in overeenstemming is met de Europese richtlijnen. Met meer bevoegdheden voor de politie komt de regioregering tegemoet aan de eisen van de Kamer voor Stedelijk Eigendom van Barcelona. Die roept op tot versnelling van de uitzettingsprocedures.
Ook de vereniging van projectontwikkelaars van Catalonië betreurt het gebrek aan juridische mechanismen om het kraken snel te stoppen. Tevens stelt deze vereniging aan de kaak dat zelfs het kraken in nog niet voltooide woningen de pan uit rijst. Verder levert de gehele Catalaanse vastgoedsector kritiek op et te tolerante beleid van de autoriteiten.
Waardedaling van woningen in zelfde gebouw
Als een pand gekraakt is, is dat niet alleen een probleem voor de woning zelf en de betreffende eigenaar. De effecten ervan sijpelen door naar het gehele blok of gebouw. Nog afgezien van de problemen die vaak optreden tussen krakers en hun buren, blijkt dat een appartement in een gebouw waar krakers zitten tussen de 25% en 40% van zijn waarde verliest. Dat waardeverlies kan oplopen tot 60% voor de gekraakte woning.
Lees ook: Help mijn huis in Spanje is gekraakt! Wat nu?