De opsluiting om verspreiding van het coronavirus te voorkomen; de vertraging in de diagnose door de overspoelde eerstelijnszorg en de resistentie van de mijt die de ziekte veroorzaakt, zorgen voor een toename van het aantal schurftuitbraken in Spanje.
‘Soms vier besmettingen op een dag’
“We zijn overweldigd. Voor de pandemie zag ik nauwelijks twee of drie gevallen per maand. Nu zie ik er tien per week en soms wel vier op een dag”, legt Miquel Casals uit in El País. Hij is verantwoordelijk voor de afdeling pediatrische dermatologie in het ziekenhuis Parc Taulí in Sabadell (Barcelona).
‘Nooit zoveel gevallen als nu gezien’
“Ik heb nooit eerder zoveel gevallen als nu gezien. Voorheen was schurft iets bijzonders, een ziekte die je zelden zag en nu is het iets frecuents”, zegt Vicente Baos, huisarts in Collado Villalba Pueblo in Madrid.
Erg besmettelijk
Schurft, ook scabiës genoemd, wordt veroorzaakt door de mijt Sarcoptes scabiei. Die graaft gangetjes onder de huis en veroorzaakt daarmee vreselijke jeuk. De ziekte is erg besmettelijk. Een besmet persoon draagt schurft over via direct huid-op-huid contact of via het delen van dezelfde ruimte zoals bed of bank.
Ondanks dat de ziekte als mild wordt gezien, is de impact op het leven van de patiënt vaak wel groot. Behalve het ongemak, de ontsteking die de mijt kan veroorzaken en de jeuk, moet vaak ook het halve huis ontsmet worden. In veel gevallen heeft de patiënt een behandeling nodig met corticoïden en soms antibiotica. Bovendien heerst er vaak schaamte bij besmette personen die in hun omgeving moeten melden dat ze schurft hebben.
Schurft nooit helemaal verdwenen
Schurft is nooit helemaal verdwenen uit Spanje. De ziekte kwam gedurende lange tijd zeer lokaal voor onder specifieke bevolkingsgroepen. Uit een onderzoek dat in november werd gepubliceerd, blijkt dat de toename van het aantal besmettingen plaatsvindt sinds 2014. De onderzoekers van het Nationale Centrum voor Epidemiologie linken deze toename aan de gevolgen van de economische crisis. Hierdoor verslechterde bij veel mensen hun leefomstandigheden. Een tendens die de laatste twee jaar is versterkt door de pandemie.
Gesloten instellingen
Uit het onderzoek blijkt ook dat mensen die leven onder de slechtste sociaaleconomische omstandigheden meer kans hebben de ziekte op te lopen. De gegevens over schurftuitbraken van het Nationale Netwerk Toezicht op Epidemieën (RENAVE) wijzen erop dat er meer kans op uitbraken is in gesloten instellingen. Tijdens de lockdowns veranderden woningen qua omstandigheden ook in een soort gesloten instellingen. Hierin kon de parasiet zich vrij bewegen.
Alleen grotere uitbraken worden gemeld
Over de werkelijke incidentie van schurft in Spanje zijn geen preciese gegevens bekend. Het gaat niet om een ziekte met meldplicht. Alleen grotere uitbraken worden gemeld. “We hebben vier verschillende databases moeten raadplegen om deze toename uit de concluderen”, zegt een van de onderzoekers.
Late diagnose
Naast het probleem van de lockdown was er ook nog het probleem van de late diagnose. Vanwege de pandemie durfden veel mensen niet naar een gezondheidscentrum te gaan. Daardoor konden besmettingen zich ongehinderd voortzetten. Met alle gevolgen van dien.
Resistentie schurftmijt
Bovendien is de schurftmijt resistent geworden tegen het voorheen meest gebruikte medicijn ertegen: permetrine. De patiënt dient zich helemaal met deze crème in te smeren om de schurftmijt te doden. Door de resistentie duurt het langer en blijft de patiënt ook langer besmettelijk. Nu wordt ook ivermectina in pilvorm ingezet. Deze behandeling werd voorheen alleen gebruikt bij grote uitbraken.
Zijn er eenmaal meerdere personen besmet, is het moeilijk de schurftmijt te elimineren. Besmette personen dienen zich veelal herhaaldelijk in te smeren. Daarbij moeten kleding, beddengoed, bankhoezen, knuffeldieren, kussens en matrassen grondig worden gewassen/gereindigd. Tot slot moet er nog een grondig contactonderzoek worden uitgevoerd om zo snel mogelijk iedereen te waarschuwen zodat zij ook de volledige behandeling kunnen ondergaan. Een besmette persoon die de behandeling niet goed uitvoert, kan al een nieuwe besmettingsgolf veroorzaken.
Wat is schurft?
Het RIVM schrijft dat schurft of scabiës een besmettelijke huidaandoening is die wordt veroorzaakt door een klein beestje, de schurftmijt (scabiësmijt). Het volwassen vrouwtje graaft oppervlakkige gangetjes (max. 1,5 cm lang) in de huid waarin ze haar eitjes legt. Jeuk is een van de belangrijkste symptomen bij schurft.
Gaat schurft vanzelf over?
Schurft gaat niet vanzelf over. Zonder behandeling blijven de mijten zich voortplanten en zal hun aantal toenemen. Het is belangrijk om je te laten behandelen. Oók om te voorkomen dat de klachten uitbreiden en je anderen besmet.
Wat zijn de klachten bij schurft?
Een van de belangrijkste klachten bij schurft is toenemende jeuk als gevolg van een allergische reactie op de mijt, de eitjes en de uitwerpselen van de mijt. De schurftmijt heeft een voorkeur voor bepaalde plekken op het lichaam: de handpalm en de huid tussen de vingers, pols, elleboog, voet en de geslachtsdelen. De jeuk kan echter over het hele lichaam optreden en is vaak ’s nachts, als het warm is, het hevigst. Op de huid kunnen blaasjes, rode bultjes en schilfering ontstaan. Ook kunnen de gangetjes die de mijt in de huid heeft gegraven zichtbaar zijn, soms als rode streepjes. Het krabben zelf kan leiden tot zichtbare krabstrepen op de huid.
Hoe krijg je schurft?
Bemetting kan plaatsvinden door langdurig of regelmatig, intensief huidcontact met iemand die schurft heeft. Langdurig wil zeggen 15 minuten of langer. Daarbij kun je denken aan lichamelijke verzorging (zoals hulp bij wassen of steunkousen aantrekken), seksueel contact of gezamenlijk gebruik van bed, kleding, verkleedkleren en knuffelbeesten. Iemand met schurft is besmettelijk zolang er mijten in de huid aanwezig zijn die zich kunnen voortplanten.
Hoe snel genees je van schurft?
Ongeveer 3 tot 14 dagen (soms langer) na de behandeling ben je klachtenvrij en zijn de huidafwijkingen genezen. Controle na behandeling is niet nodig, tenzij de jeuk langer dan 3-4 weken aanhoudt of de huiduitslag zich uitbreidt. Ongeveer 24 uur na de behandeling ben je niet meer besmettelijk.