Ongeveer een dozijn tankers geladen met vloeibaar aardgas (LNG) liggen voor anker voor de Atlantische kust van Spanje, niet ver van de Andalusische havenstad Cadiz. Anderen varen verder de Atlantische Oceaan op. En nog anderen liggen voorbij de Straat van Gibraltar bij de ingang van de Middellandse Zee. Ze vinden geen ligplaats om hun lading te lossen. Dat is een deel van het verhaal. Het andere deel is dat tankers op dit moment bewust geen havens in Europa aan doen in de hoop dat de prijssituatie de komende weken zal verbeteren en dat er weer meer geld kan worden verdiend aan de verkoop van LNG.
Verminderde vraag
Onlangs zijn de gasprijzen aanzienlijk gedaald ten opzichte van hun hoogste punt – een van de gevolgen van de ongewoon milde temperaturen in Europa voor de tijd van het jaar. De prijsdaling wordt ook veroorzaakt door de vraaguitval in Azië. Landen als Japan of Zuid-Korea zijn sterk afhankelijk van LNG door een gebrek aan eigen middelen en een gebrek aan pijpleidingaansluitingen. Tot nu toe hebben ze aanzienlijk meer betaald dan landen in Europa bereid waren te betalen. Dat is veranderd sinds Russische troepen Oekraïne zijn binnengevallen.
Volgens experts is het opstarten van hervergassingsterminals in andere Europese landen slechts een beperkte oplossing. Zes van de 23 relevante grotere installaties in de Europese Unie staan namelijk op Spaanse bodem. Deze dekken ongeveer 40 procent van de Europese capaciteit.
Volle opslag
In deze terminals, waarvan sommige vele jaren geleden langs de Atlantische en Middellandse Zeekust zijn gebouwd, wordt het vloeibare aardgas weer omgezet in gasvorm. Het gas bereikt vervolgens via pijpleidingen de eindgebruiker.
Maar in Spanje weet niemand wat te doen met nog meer gas. De afgelopen maanden zijn daar meer LNG-tankers aangekomen dan ooit tevoren. Volgens de statistieken werden van januari tot eind september van dit jaar alleen al in Spanje meer dan 250 gigantische tankers met LNG aan boord gelost, evenveel als in het hele voorgaande jaar.
De Spaanse gasopslagen, die tot de grootste van Europa behoren, zitten voor 93 procent vol. En het Iberisch schiereiland is slecht aangesloten op het Europese gasnetwerk. Ondanks de file zijn er meer gastankers onderweg, voornamelijk vanuit de VS naar Europa. Ongeveer een vijfde van de meer dan 260 gastankers die momenteel de wereldzeeën bevaren, bevindt zich in de buurt van Europa. En Spanje is een bottleneck geworden.
VS aan de winnende kant
De duidelijke winnaar van de energiecrisis veroorzaakt door de Russische oorlog in Oekraïne zijn de Verenigde Staten. Amerikaans gas heeft Russisch gas in niet onaanzienlijke mate vervangen. Dat blijkt uit de statistieken. Zo importeerde Europa in de eerste helft van 2022 bijna drie keer zoveel vloeibaar aardgas uit de VS als voor de oorlog in Oekraïne.
Bekijk ook: Concurrentiewaakhond onderzoekt Spaanse energiebedrijven
Ook in Spanje is de VS inmiddels gasleverancier nummer één. Dat was niet altijd zo. Nog maar een paar maanden geleden kwam het meeste gas dat in Spanje aan land kwam via pijpleidingen uit Algerije. Maar toen kreeg Madrid diplomatiek ruzie met Algiers. De regering van de socialist Pedro Sánchez heeft namelijk de soevereiniteit van Marokko over de voormalige Spaanse kolonie Westelijke Sahara erkend. Deze kolonie wordt sinds de jaren zeventig bezet en Algerije steunt daar de bevrijdingsbeweging Polisario. Het conflict beïnvloedt de gasvoorziening op een moment dat een alternatief voor Russisch aardgas hard nodig is.
Wachten op kou en hogere prijzen
“Europa kocht alles wat het kon”, zegt Yolanda Moratilla, een professor aan de Comillas-ICAI-universiteit van Madrid en een expert op het gebied van energiekwesties. Geld is een andere reden waarom de schepen nu voor Spanje in de rij liggen in plaats van andere havens buiten Europa aan te doen. Het omleiden van de tankers naar Azië of Afrika zou de inkomsten van gasverkopers verminderen mdat Europa beter betaalt dan wie ook.
“Sommige schepen konden wachten tot de winter om te lossen”, zegt Samuel Good tegen Reuters. Good is verantwoordelijk voor het toezicht op de gasmarkt bij Argus, een van ’s werelds toonaangevende agentschappen voor grondstofprijzen. De gasprijzen zijn onlangs met 28 procent gedaald tot het laagste niveau sinds juni. Wie kan wachten doet dat in de hoop dat het snel koud wordt, de vraag zal toenemen en de prijzen mee zullen stijgen.