Dat melden bronnen die bekend zijn met het repatriëringsproces. De twee vrouwen en 13 kinderen arriveerden op de militaire luchthaven Torrejón de Ardoz in Madrid. Hun families kregen geen toestemming om dichterbij te komen.Communicatieproblemen hebben de repatriëring van een derde Spaanse vrouw uit het noordoosten van Syrië verhinderd.
Dertien minderjarigen
De twee vrouwen zijn Yolanda Martínez, 37, en Luna Fernández, 34. Volgens dezelfde bronnen hebben ze met 13 minderjarigen gereisd. Yolanda Martínez heeft vier kinderen, terwijl Luna Fernández de moeder is van vijf kinderen. Haar oudste van 15 jaar oud werd van zijn moeder werd gescheiden en in een correctionele instelling opgenomen. Daarnaast zorgde Martínez voor vier andere weeskinderen die werden opgewacht door hun grootouders.
Volgens de advocaat van de families zijn de twee vrouwen gearresteerd en zullen dinsdag een verklaring afleggen aan de politie, voordat ze naar de rechtbank gaan. De kinderen zijn al ondergebracht bij de sociale dienst.
Risicovolle situatie van Syrische kampen
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft in een verklaring uiteengezet dat de Nationale Rechtbank “zal overgaan tot het legaliseren van de procedurele situatie” van de vrouwen. De operatie heeft enkele maanden geduurd “vanwege de complexiteit en de risicovolle situatie van de Syrische kampen”.
Zoals in november al werd aangekondigd, heeft de regering aan het einde van het jaar de laatste stappen gezet om de 4 vrouwen en 17 kinderen en adolescenten te repatriëren. De jongste werd in gevagenschap geboren is is slechts 3 jaar. De rest van de minderjarigen hebben wortels in Spanje en zitten al in hechtenis van Koerdische milities sinds de nederlaag van ISIS in zijn laatste bolwerk Baguz, in maart 2019.
Vier vrouwen gelokaliseerd
Een maand later was een journalist van El País erin geslaagd om de vrouwen te lokaliseren in het noordoosten van Syrië. Lubna Miludi, 29, en Loubna Fares, 43, bevonden zich samen met Martínez en Fernández in Noord-Syrië, de laatste van Marokkaanse nationaliteit maar met kinderen van een Spaanse jihadist.
De maandag gerepatrieerde vrouwen en kinderen zaten in het gevangenkamp Al Roj in het noordoosten van Syrië, langs de grens met Turkije. Dit kamp, dat zo’n 2.000 aan ISIS gelinkte mensen huisvest, is beter toegankelijk, waardoor de Spaanse autoriteiten het repatriëringsproces konden versnellen.
Lubna Miludi, geboren in Ceuta, is met haar zeven jaar oude zoon in een kamp ten zuiden van Al Hol, heel dicht bij de grens met Irak. In Al Hol wonen ongeveer 60.000 mensen, waaronder buitenlanders, Syriërs en Irakezen. Volgens de advocaat van de families is het nog niet mogelijk geweest om Miludi’s repatriëring te regelen vanwege communicatieproblemen.
Deze centra, waar vrouwen en kinderen voor onbepaalde tijd worden vastgehouden zonder rechterlijke controle, zijn nieuwe guantánamo’s geworden midden in de Syrische woestijn. De drie vrouwen met de Spaanse nationaliteit hadden gevraagd om terugkeer naar Spanje met de minderjarigen onder hun hoede.
De vierde gevangene, Loubna Fares, een Marokkaanse weduwe van de Spaanse jihadist van Iraanse afkomst Navid Sanati, ontsnapte in februari 2020 met haar drie kinderen uit het kamp Al Hol. Sindsdien is haar verblijfskamp onbekend. De familie van Sanati heeft in een recent gesprek met El País verklaard dat ze de verblijfplaats van de vier niet weten.
Voogdij over minderjarigen
De families van de gerepatrieerden willen de voogdij over de minderjarigen overnemen. Ze hebben ze meer dan drie jaar via de rechtbanken, de politiek en de media gevochten om de terugkeer van de kinderen te bewerkstelligen. De sociale diensten zullen nu het proces moeten beoordelen.
Onderzoek naar banden met jihadistische cel
Het repatriëringsproces van vrouwen is gecoördineerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken samen met de ministeries van Binnenlandse Zaken, Defensie, Sociale Rechten en Justitie. De vrouwen zullen voor de Nationale Rechtbank verschijnen. Er loopt namelijk een onderzoek naar hun banden met de jihadistische cel Brigade Al Andalus, waartoe hun echtgenoten zouden behoren. Ze kunnen ervan worden beschuldigd zich te hebben gevestigd in een buitenlands grondgebied dat wordt gecontroleerd door een terroristische organisatie om daarmee samen te werken. Op dat misdrijf staat volgens het Wetboek van Strafrecht een gevangenisstraf van maximaal vijf jaar.
Het viertal verdedigt dat ze in 2014 door hun echtgenoten naar het kalifaat zijn afgereisd en niet hebben gevochten of deelgenomen aan jihadistische acties.
“Met deze operatie sluit Spanje zich aan bij zijn Europese buren (o.a. Duitsland, België, Noorwegen, Ierland, Zweden, Italië, Finland, Nederland). (…) Spanje voldoet aan zijn wettelijke verplichtingen, ook ontleend aan internationale verdragen”, verklaart het ministerie onder leiding van José Manuel Albares.
Spanje weigerde in eerste instantie repatriëring
De regering heeft tot nu toe geweigerd haar onderdanen te repatriëren. De situatie is de afgelopen maanden geëvolueerd. Spanje was alleen in zijn weigering, aangezien de overgrote meerderheid van de EU-landen hun burgers, althans gedeeltelijk, hebben gerepatrieerd. In juli zaten naar schatting 154 Europese vrouwen, waaronder Spaanse vrouwen, in de kampen in het noordoosten van Syrië.