Nadat er jaar op jaar meer toeristen kwamen, beleefde de Costa del Sol dit jaar zeker ook een recordjaar, maar nu in negatieve zin door Covid-19. Voor de kust die van het buitenlands toerisme leeft met 114.000 direct daaraan gerelateerde banen en een omzet van 14,4 miljard euro op jaarbasis heeft de coronapandemie een compleet drama veroorzaakt. Toeristen waren en zijn nog steeds bang om te komen en vierden vakantie in eigen land en de toeristen die wél graag naar Spanje wilden reizen, mochten dat van hun diverse overheden niet meer.
Lees ook: Toerisme Spanje op historisch dieptepunt door coronacrisis
Het gevolg is dat de hotelbezetting een historisch dieptepunt heeft bereikt in juli en augustus: die bleef steken op 40 procent ondanks dat er veel minder hotels open waren dan andere jaren. Volgens Javier Ortiz, oprichter van het toeristisch adviesbureau SextaPlanta en geïnterviewd door de krant Malaga Hoy hebben vooral de negatieve reisadviezen van de belangrijkste toeleverancierlanden zoals Groot-Brittannië en Duitsland de Costa del Sol de das om gedaan.
De gok op extra Spaanse toeristen die vakantie kwamen vieren in eigen land was begrijpelijk, maar het resultaat viel tegen, zo geeft Luis Callejón, voorzitter van de hotelorganisatie Aehcos, toe in dezelfde krant. ‘Alleen met de nationale markt kunnen we deze kar niet trekken want die is zo groot dat deze alleen te vullen is met toeristen van alle nationaliteiten’. Callejón voorspelde al met de afkondiging van de Staat van Alarm door de Spaanse regering in maart dat de zomer verloren zou gaan, maar dat dit in deze mate zou gebeuren, heeft ook hij niet zien aankomen.
Ook Jorge González, directeur van het hotel Málaga Palacio, geeft toe dat het nationale toerisme nooit goed had kunnen maken, wat verloren ging door de uitblijvende toeristen uit andere landen. ‘We hebben veel lagere bezettingen gehad, met op het moment afgestelde prijzen en verblijven van twee tot drie dagen of weekends en mensen zijn heel voorzichtig geweest.’
Lees ook: Klap voor Benidorm: slechts 15 procent hotels open in september
Omdat het toerisme een hele keten van bedrijven aanzwengelt, lijden talloze verwante sectoren onder de wegblijvende gasten. Manuel Villafaina, voorzitter van de vereniging van strandondernemers wijst bijvoorbeeld op de sector strandbedden die het in deze atypische zomer heel slecht is vergaan. Normaal gesproken is 60 procent van de afnemers van ligbedden buitenlander. Chiringuitos die zich vooral op Spanjaarden richten, deden het vrij goed dit jaar met een bezetting richting de 80 procent, maar andere strandrestaurants die graag ook internationale klanten aantrekken vanwege hun ligging dichtbij hotels of complexen waar vooral buitenlandse toeristen verblijven moesten het doen met bezettingen van amper 40 procent ten opzichte van normale zomermaanden.
Lees ook: Spanje loopt 40 miljoen toeristen en 50 miljard aan inkomsten mis door Covid-19
Reisbureaus zonder klanten
Reisbureaus konden hun klanten bijna tellen op de vingers van één hand. ‘De balans over deze zomer is totaal negtief. We hebben verliezen gehad van 90 procent ten opzichte van eerdere seizoenen. We hebben niets verkocht, want er zijn geen groepen gekomen. De toeristen die wel kwamen deden dat op eigen houtje zonder de hulp van een reisbureau in te schakelen. Dit zegt Sergio García, voorzitter van Verenigde Reisbureaus in Andalusië (Aedav). Hij heeft zelf een reisbureau in Marbella en geeft als voorbeeld dat hij hier en daar een pakketreis heeft verkocht aan een paar jongeren, af en toe een vlieg- of treinticket vanwege familiebezoek of werk, maar in geen geval reizen met vakantie als doel.
Reddingsplan nodig
De ondernemers zijn het over een ding eens: de toeristische industrie aan de Costa del Sol heeft een reddingsplan nodig. Er moet liquiditeit komen op lange termijn, belastingvoordelen zijn nodig en een verruiming van de regelingen omtrent tijdelijk ontslag (ERTE) om de sector overeind te houden. Dit zegt Javier González de Lara, voorzitter van de Confederatie van Andalusische Ondernemers.
Vakbonden bekritiseren de vreselijke situatie die de werkgelegenheid in de regio bedreigt en voorlopig zal blijven bedreigen. ‘Alles is één grote teleurstelling geworden. De haast om te de-escaleren en de economie weer te activeren is de grootste vijand voor onze economie gebleken, want niet alleen is het daarmee niet gelukt de pandemie af te remmen, maar ook zijn de besmettingen weer toegenomen in plaats van afgenomen, waardoor de toeristen naar andere bestemmingen zijn gevlucht of gewoon liever thuis zijn gebleven’, zegt Fernando Muñoz Cubillo, algemeen secretaris van de vakbond CCOO in de provincie Málaga.
Diversificatie
Juan Marín, afgevaardigde Toerisme van de Junta de Andalucía ziet als oplossing dat de Costa del Sol meer aan diversificatie gaat werken om niet zo afhankelijk te zijn van de buitenlandse markt. Hij wijst erop dat de kusten van de Andalusische provincies Huelva, Cádiz en Almería, met vooral nationale toeristen, een bezetting hebben gehad van 20 punten hoger dan die van Málaga. Maar ook dit hangt af van het moment. Toen Spanje enkele jaren geleden in diepe financiële crisis verkeerde vormden de buitenlandse toeristen die nog wel geld hadden om op vakantie te gaan juist de redding van de Costa del Sol.
Volgens Marín zijn het vooral de hotels van vier en minder sterren die geleden hebben omdat de vijfsterrenhotels alsnog een bezetting hebben weten te bereiken van 75 procent.
Francisco Salado, president van de provincie Málaga en Toerisme aan de Costa del Sol omschrijft de zomermaanden als ‘de moeilijkste in de geschiedenis van de kust’. Het stelt Spanje als belangrijkste toeristische bestemming ter wereld flink op de proef. Salado beschuldigt de landelijke overheid ervan ‘de toeristische sector aan zijn lot over te hebben gelaten’ en eist dat met de hulpgelden van Europa prioriteit wordt gegeven aan deze sector vanwege de impact van de crisis hierin op de economie en de werkgelegenheid. ‘Alle landen van de EU zijn grote economische hulpprogramma’s aan het opstellen en goedkeuren voor hun belangrijkste sectoren. Spanje mag daarin niet achterblijven’, concludeert hij.
Schulden en nog eens schulden
Alles lijkt nu af te hangen van een vaccin of een afdoende behandeling die mensen weer moed en vertrouwen geeft om in vrijheid te gaan reizen. Niemand weet of dat nog maanden of jaren in beslag gaat nemen, terwijl er miljoenen banen van afhangen. Aan de Costa del Sol, de economische motor van Andalusië, bestaat nu alles uit schulden en nog eens schulden, aldus Antonio Guevara, decaan van de Faculteit Toerisme van de Universiteit van Málaga.