Vijf jaar geleden al werd het plan gevat om 1.500 van de in totaal 4 duizend steenbokken uit het Nationaal Park Guadarrama te verwijderen door ze ofwel te doden, ofwel gezonde dieren te verkopen aan het natuurbeheer van de Franse Pyreneeën. De uit evenwicht geraakte populatie steenbokken liet toen al zijn sporen na voor de flora en fauna in de Madrileense bergen. De menselijke interventie om het evenwicht weer te herstellen, werd destijds echter meerdere malen door de rechtbank van de hand gewezen.
Schadelijk voor het ecosysteem
Als gevolg daarvan, en wegens afwezigheid van natuurlijke vijanden, hebben de dieren zich onverminderd kunnen voortplanten waardoor er nu niet 4 duizend, maar naar schatting 6 duizend steenbokken leven in het park. Voor het behoud van het ecosysteem is dat veel te veel, want per jaar verwoesten de dieren 4 duizend kub grond. Opnieuw is er een dringende waarschuwing afgegeven aan het regioministerie voor Milieu en Duurzaamheid voor de gevolgen van de alsmaar uitdijende steenbokpopulatie.
Experts van het natuurpark hebben de zorgwekkende verdwijning van een aantal bedreigde diersoorten gesignaleerd waaronder de apollovlinder die in 2012 onverwacht weer opdook in het park. “De succesvolle uitzetting van de Iberische steenbok van dertig jaar geleden leidt nu tot vergaande schade aan het ecosysteem die onomkeerbaar is als er niet urgent maatregelen worden getroffen” melden natuurexperts, die een schatting maken van een jaarlijkse toename van de populatie van 9%.
Het nieuw voorgestelde plan voor herstel van het evenwicht beoogt een jaarlijkse afname van de populatie met 10% totdat het evenwicht is hersteld in de gebieden waar nu te veel grond verloren is gegaan door toedoen van de steenbokken. “Het gaat om een dynamisch plan, dat op de voet gevolgd zal worden totdat de populatie weer in ecologische harmonie leeft met de rest van de flora en fauna” laat het regioministerie van Milieu aan de Spaanse krant ABC weten. Het overmatige grazen van de dieren heeft nu al grote schade aangericht aan de diversiteit van de weidegebieden. Door het afknabbelen van het groen aan bomen en struiken komt veel vegetatie niet tot bloei. Hulst en taxusstruiken worden vernietigd en zelfs de mossen en korstmossen op het gesteente verdwijnt door toedoen van deze dieren.
Verschillende interventies
Wegens een jachtverbod op de steenbok dat nog tot 2023 van kracht is, zijn in de afgelopen jaren alleen nog gezonde dieren in andere gebieden in Spanje of in buurlanden als Frankrijk uitgezet. Het is nog niet bekend of er met het nieuwe plan zal worden overgegaan op het neerschieten van de dieren onder het toezicht van boswachters, of dat er natuurlijke vijanden in het gebied worden uitgezet. Volgens het ministerie van Milieu zal het straks waarschijnlijk om een combinatie van deze twee gaan.
Herstel van het evenwicht in de steebokpopulatie is niet alleen voor de rest van de flora en fauna van belang, ook de gezondheid van de dieren zelf is ermee gebaat. Te veel dieren bij elkaar kan gezondheidsproblemen zoals schurft veroorzaken. In de jaren ’80 leidde een uitbraak van deze ziekte tot de dood van 90% van de toenmalige populatie in de Sierra de Cazorla. Nog een derde zorg is het gevaar dat de dieren vormen voor het wegverkeer in de buurt; steeds vaker doen zich ongelukken voor door plotseling overstekende steenbokken.