Met het steunpakket gaat 7 tot 10 miljard euro gemoeid. Het decreet combineert de uitbreiding van een aantal al lopende initiatieven met de goedkeuring van nieuwe initiatieven. De onderhandelingen daarover zijn nog een uitdaging, aangezien er op sommige punten wrijving bestaat tussen de aanpak van de twee regeringspartners. Bronnen aan beide zijden geven toe dat het plan nog niet is afgerond en dat de onderhandelingen vanochtend worden voortgezet.
Het meest nieuwe aspect zal de goedkeuring zijn van een cheque om de meest kwetsbare gezinnen te helpen de gevolgen van de inflatie te verlichten, waarvan het definitieve bedrag en de omvang nog moeten worden vastgesteld. En ook het verdwijnen, na negen maanden, van de korting van 20 cent per liter op benzine en diesel. Daarentegen zullen de belastingverlagingen op elektriciteitsrekeningen worden voortgezet. De maatregelen zullen naar verwachting op 1 januari in werking treden en van kracht zijn in 2023, een jaar dat gekenmerkt wordt door gemeentelijke, regionale en algemene verkiezingen.
Dit is wat er bekend is over het nieuwe pakket waaraan de regering de laatste hand legt:
Energiebelastingverlagingen
De verlaging van de btw op elektriciteit van 10% naar 5% wordt verlengd. Ook de opschorting van de productiebelasting en de verlaging van de elektriciteitsbelasting tot het in Europa toegestane minimum worden gehandhaafd. Er zijn verschillende oplossingen om de elektriciteitsrekening te verlagen. Sommige daarvan bestaan al lang, zelfs al voor de oorlog in Oekraïne, want de stijging van de elektriciteitsprijzen begon de financiën van veel huishoudens al in het voorjaar van 2021 te beïnvloeden.
De laatste cijfers van de Spaanse Belastingdienst ramen het effect van deze maatregel op ongeveer 6,5 miljard in 2022, maar het kabinet denkt dat de uiteindelijke kosten voor volgend jaar lager zullen uitvallen omdat energie naar verwachting goedkoper wordt.
Einde van de benzinesubsidie
Sinds 1 april kreeg iedereen die benzine of diesel tankte bij een Spaans tankstation deze subsidie. Een maatregel die toen gerechtvaardigd was omdat het moeilijk was een systeem op te zetten dat meer gericht was op kwetsbare huishoudens en die binnen de uitvoerende macht zelf veel twijfels opriep. Frankrijk, dat destijds iets soortgelijks heeft goedgekeurd, heeft onlangs het einde van de algemene brandstofkorting aangekondigd. In Spanje zal de situatie vergelijkbaar zijn. Voor bepaalde beroepsgroepen, zoals vervoerders of werknemers in de primaire sector, zal het worden gehandhaafd. Deze steun zou ongeveer 1,5 miljard kunnen kosten. De korting wordt voor deze beroepsgroepen aan het einde van de maand verrekend.
Voor particuliere chauffeurs zal er geen andere keuze zijn dan te betalen voor brandstof tegen de vastgestelde prijs. Benzine, met inbegrip van de subsidie, was al goedkoper dan een jaar geleden, toen het nog niet door de oorlog was opgestuwd, maar het lag op een historisch duur niveau. Diesel is nog steeds duurder.
Cheque voor families
Om de gevolgen van het verdwijnen van de benzinesubsidie op te vangen en te ondersteunen bij de boodschappen, heeft de regering een cheque in het vooruitzicht gesteld om de huishoudens te helpen. De voorstellen voor de cheque lopen uiteen: van een variabele cheque afhankelijk van de kwetsbaarheid van de gezinnen tot een vaste cheque van 300 euro, waarmee 10 miljoen gezinnen kunnen worden bereikt, of een cheque van 200 euro, die meer gezinnen zou bereiken. Over dit punt wordt nog onderhandeld tussen de regeringspartners.
Lagere btw op levensmiddelen
Hoewel Spanje momenteel de EU-partner is met de laagste inflatie, is de groei van de consumentenprijsindex CP! nog steeds zeer hoog (bijna 7% in november, terwijl de doelstelling van de Europese Centrale Bank 2% is) en zijn de voedselprijzen bijzonder hoog. Vorige maand stegen de voedselprijzen met meer dan 15% op jaarbasis, zeer dicht bij hun historisch hoogtepunt, wat verband houdt met een andere van de oplossingen die worden besproken: de verlaging van de btw op sommige producten. Het idee van de Executive is om het sterk verlaagde tarief (4%) toe te passen op een reeks basisartikelen, waardoor de inflatie zou worden verlaagd en deze artikelen tegelijkertijd toegankelijker zouden worden voor de gezinnen.
Huren en hypotheken
Huisvesting is opnieuw inzet van de onderhandelingen geworden. Er is een akkoord over het beperken van de huurverhogingen tot 2%. Dit is een initiatief dat al loopt sinds het eerste decreet in maart, waar de vastgoedsector niet blij mee is en waarvan de kosten voor de uitvoerende macht nihil zijn. Maar het treft alleen huurders die een contract hebben en van wie de huur eenmaal per jaar wordt verhoogd (wat wettelijk is toegestaan, zolang het is overeengekomen). Unidas Podemos heeft maandag opgeroepen tot aanvullende maatregelen zoals een huurbevriezing die, op net als tijdens de pandemie, inhoudt dat huurders wier contract afloopt het recht krijgen om nog een jaar onder dezelfde voorwaarden in hun huis te blijven wonen. En om het plafond voor de groei van variabele hypotheken vast te stellen op de Euribor van eind juni, toen deze ongeveer 1% bedroeg, in tegenstelling tot de huidige 3%.
Openbaar vervoer
In oktober kondigde de regering de uitbreiding aan van de maatregelen voor het openbaar vervoer, met gratis reispassen voor frequente reizigers op de diensten van Cercanías, Rodalies en Media Distancia; en sommige reizen met kortingen van 50% op de gebruikelijke prijs. Het gratis reizen wordt uitgebreid tot tickets voor meerdere reizen op intercitybuslijnen die onder de jurisdictie van de staat vallen. In de begroting voor 2023 werden de kosten van deze initiatieven geraamd op ongeveer 660 miljoen euro.
De regering bepaalt nog wat er gaat gebeuren met het stadsvervoer, verreweg het meest gebruikte dagelijkse vervoer, dat niet onder de jurisdictie van de staat valt. Dat wil zeggen, de gemeentelijke buslijnen en de metro. Sinds september, toen de eerste maatregelen voor het openbaar vervoer in werking traden, profiteren deze vervoermiddelen van een overheidssubsidie van 30% op abonnementen, die in veel gevallen door lokale en regionale overheden wordt aangevuld. Alle opties voor 2023 staan open: de 30% subsidie schrappen, verlengen of zelfs uitbreiden.