De horeca is massaal de dupe van het feit dat er meer en meer met een kaart wordt betaald in Spanje. Eerst even een aantal cijfers van de Bank van Spanje; in 2019 betaalde 16 procent van de mensen nog met een kaart, in 2022 is dit aantal gegroeid naar 30 procent. En deze stijging lijkt ook dit jaar door te zetten. Daartegenover zien we de contante betalingen afnemen; van 83 procent in 2019 tot 65 procent in 2022.
Fooi voor Spaans horecapersoneel eerder uitzondering dan regel
De horeca is een van de sectoren die graag contante betalingen ontving. Hiervoor is een duidelijke reden aan te wijzen, namelijk de fooi. De Spaanse krant Niusdiario.es schrijft over horecapersoneel dat voorheen gemakkelijk 100 euro per dag aan fooi binnenhaalde. Sinds de pandemie en de crisis is dat soms nog niet eens 20 euro.
Pandemie en crisis maken korte metten met contante betalingen
“Vroeger” – en daarmee worden de jaren voor de pandemie bedoeld – was dit echt ondenkbaar. Nog maar een paar jaar geleden was het heel gebruikelijk om een fooi achter te laten voor obers, taxichauffeurs, kappers, afhankelijk van de mate van tevredenheid over de geboden service. Toen de pandemie zijn intrede deed in Spanje wilde niemand meer contant geld aanraken, het werd gezien als belangrijke besmettingsbron.
Zodoende werden grote en kleine bedrijven gedwongen om pinbetalingen aan te nemen en werden zelfs de kleinste aankopen met een kaart afgerekend. Sindsdien zijn ook de fooien aanzienlijk teruggelopen, zo vertellen obers van verschillende restaurants in Spanje. Volgens hen geeft 80 procent van de klanten helemaal geen fooi meer.
Lees ook: Fooi geven in Spanje: Hoe werkt het eigenlijk?
Wat gebeurt er als je extra fooi bij de rekening pint?
Voor de goede orde; het geven van een fooi is ook met een kaartbetaling mogelijk maar is niet meer zo gemakkelijk als vroeger. Als je namelijk een groter bedrag dan de hoogte van de rekening met je bankpas betaalt, met het idee dat het restant voor het personeel is, komt niet automatisch de gehele fooi bij de betreffende ober terecht.
Een fooi met een kaart betalen, betekent namelijk een extra commissie voor het restaurant. Ook is het maar de vraag of deze ‘extra betaling’ eerlijk door de eigenaar van de zaak wordt verdeeld of dat slechts een klein deel (of helemaal niets) bij de medewerkers terechtkomt. En precies dit heeft een grote impact op de inkomsten van het horecapersoneel.
Spanjaarden ervaren minder financiële ruimte voor fooi
Niet alleen de pandemie heeft ervoor gezorgd dat rekeningen nog maar weinig contant worden betaald, ook de daaropvolgende crisis zorgt ervoor dat mensen het geld in hun zak houden en gewoonweg geen financiële ruimte hebben om nog een extra fooi te geven.
Als gevolg hiervan zijn sommige restaurants in Barcelona en Madrid gestart met de Amerikaanse manier van fooien geven. Op de bon wordt dan een bepaald percentage vermeld, tussen de 5 en 10 procent, wat gebruikelijk is voor de klant om te geven. De klant is echter niet verplicht om dit te geven.
Toch stuit deze aanpak op weerstand. Hoewel deze manier niet illegaal is, lijkt het een schuldgevoel te creëren bij de klant wanneer deze besluit om geen fooi te geven. Ook zou een fooi geen vervanging mogen zijn voor een fatsoenlijk loon, een probleem dat echt binnen de horecasector aangepakt moet worden.