In de Vallei der Gevallenen werd in de jaren veertig en vijftig een enorme basiliek uit rotsen gehakt. Dit werk werd uitgevoerd door tienduizenden krijgsgevangenen van Franco’s regime. Velen kwamen hierbij om het leven. Later werden de stoffelijke resten van de oprichter van de nationalistisch-fascistische Falange partij, Miguel Primo de Rivera er bijgezet en in 1975 ook die van de dictator.
Doorn in het oog
Het is velen en dus ook Garzón een doorn in het oog dat de resten van Franco en Primo de Rivera omringd worden door die van tienduizenden Republikeinse slachtoffers van de burgeroorlog die van 1935 tot 1939 woedde in Spanje en die werd gewonnen door Franco. Na de burgeroorlog vielen er nog talloze slachtoffers tijdens het dictatoriale regime dat ‘El Generalísimo’ voerde over Spanje.
Monument voor alle slachtoffers
In de petitie verzoekt Garzón samen met medeondertekenaars en advocaten Manuel Ollé en Eduardo Ranz, om verwijdering van de resten van Franco en Primo de Rivera. Tevens moet de Vallei der Gevallenen door de Spaanse regering tot een monument worden gemaakt voor alle slachtoffers van de burgeroorlog en de dictatuur die erop volgde. Volgens Garzón is het monument nu een belediging voor alle gevallenen. Bovendien betalen nabestaanden van de slachtoffers die daar zonder toestemming en autorisatie werden begraven via de belasting voor de instandhouding van het graf van degene die verantwoordelijk is voor de dood van hun geliefden. Dit noemt Garzón ‘misbruik van belastinggeld’.
Herinneringen en eerbetonen
Ook willen ze dat alle herdenkingsbijeenkomsten ter ere van de voormalig dictator in de Vallei der Gevallenen worden geschrapt en dat alle herinneringen en eerbetonen aan hem en zijn bewind uit het Spaanse straatbeeld worden verwijderd. Ondanks dat de voormalige socialistische regering onder leiding van premier José Luis Rodriguez Zapatero hier een begin mee heeft gemaakt tijdens zijn regeringsperiode zijn er nog talloze van dergelijke verwijzingen naar het regime in de Spaanse openhare ruimte te vinden.
Verder willen Garzón en de twee advocaten excuses van de overheid aan alle slachtoffers van de burgeroorlog en de dictatuur erna.
Baltasar Garzón
De internationaal beroemde Baltasar Garzón drong er eind 2013 bij de Verenigde Naties op aan om Spanje onder druk te zetten een onderzoek te openen naar de misdaden die zijn gepleegd door het regime van Franco . Zijn eigen onderzoek naar de misstanden van het franquisme werd tegengehouden doordat hij in 2008 voor tien jaar werd geschorst wegens een andere zaak waarin hij zijn boekje als rechter te buiten was gegaan door het illegaal aftappen van telefoonverkeer tussen advocaten en hun cliënten in een grote corruptiezaak.
Amnestiewet
Eerder had het Spaanse Hooggerechtshof Garzón vrijgesproken van de beschuldiging dat hij de amnestiewet die sinds 1977 in Spanje geldt had overtreden door een onderzoek te starten naar mensenrechtenschendingen begaan tijdens de dictatuur. Deze Amnestiewet werd ingesteld om de overgang van dictatuur naar democratie soepeler te laten verlopen. Door de zaken uit de Spaanse Burgeroorlog en de dictatuur onder Franco erna niet te bestraffen en te vergeten konden de in die periode tegengestelde bevolkingsgroepen gemakkelijker vreedzaam verder leven.
Gedateerd
Volgens Garzón is deze wet zo’n 75 jaar nadat de eerste misdaden werden gepleegd, gedateerd en is het de ‘hoogste tijd’ om toe te geven dat er in die jaren iets ‘vreselijks’ is gebeurd. Hij doelt op de ruim 100.000 personen – sommige rapporten spreken zelfs van 135.000 personen – die nog steeds vermist zijn en begraven liggen duizenden massagraven verspreid door het land. Deze vermisten – vaak tegenstanders van het regime – werden in werkkampen gestopt, gemarteld en vermoord door de troepen van Franco.
Garzón vindt dat nabestaanden het recht hebben te weten wat er met hun dierbaren is gebeurd. Bovendien moet de Spaanse overheid helpen in de zoektochten naar de stoffelijke resten om deze te identificeren. Zo kunnen ze op een waardige manier opnieuw begraven of gecremeerd worden.
Beangstigend
Garzón sprak eerder al over de ‘onverschilligheid van de Spaanse overheden en de gehele politieke klasse’ met betrekking op het lot van de slachtoffers en hun lijdende familie en noemde dit ‘beangstigend’. Zijn onderzoek naar de misstanden onder Franco was gebaseerd op het principe van universele jurisdictie, wat betekent dat misdaden tegen de menselijkheid, genocide en terrorisme overal ter wereld berecht kunnen worden. Dit principe pastte hij ook toe bij onderzoek naar de misdaden tijdens de dictaturen in Chili en Argentinië, terwijl ook in die landen amnestiewetten van kracht waren.