Antoni Comín, de raadsman van het Departement van Volksgezondheid van de autonome regio, bevestigde afgelopen donderdag dat het gaat om 48 besmette kinderen. Twee daarvan liggen nog steeds op de intensivecareafdeling. Eén kind ligt daar vanwege de nasleep van het virus, het andere vanwege de infectie zelf. Comín bevestigde tevens dat er ook nog een geval van enterovirus D68 was. Het betreffende meisje is hierdoor aan beide zijden van haar lichaam verlamd geraakt. Ze is overgeplaatst naar het Guttmanninstituut in Barcelona, een instelling gespecialiseerd in neurorevalidatie.
Enterovirus
“Bijna ieder jaar in het voorjaar, de zomer of zelfs het najaar steekt op verschillende plekken wereldwijd het enterovirus de kop ,” zegt Carlos Rodrigo, hoofd van de kinderafdeling van het Vall d’Hebron-ziekenhuis in Barcelona. Over het algemeen gaat de infectie na enkele dagen vanzelf weer over. Het virus veroorzaakt dan lichte infecties in luchtwegen of het maag-darmstelsel. Er bestaan meer dan 100 serotypen, een daarvan is het virus dat polio tot gevolg heeft. Experts denken dat het virus dat nu heerst, veroorzaakt wordt door serotype A71, dat invloed heeft op het centrale zenuwstelsel. Van serotype D68 is er tot nu toe slechts een slachtoffer bekend: het eerder genoemde meisje dat na haar ziekte in februari verlamd raakte.
Verschillende typen
De genoemde enterovirussen A71 en D68 zijn op zichzelf ongevaarlijk, maar in uitzonderlijke gevallen, kunnen ze ernstige gevolgen hebben. “Bij enkele personen hebben deze subtypes ernstige gevolgen gehad,” zegt Rodrigo. “D68 veroorzaakt gewoonlijk slechts griep, maar ditzelfde type kan ook polio-achtige verschijnselen tot gevolg hebben. Polio was een van de gevaarlijkste enterovirussen. Inmiddels hebben we dat virus echter wereldwijd onder controle. Serotype A71 veroorzaakt vaak lichte infecties in het gezicht en komt voornamelijk voor in het voorjaar en de zomer. Maar bij sommige mensen kan het ook leiden tot een ontsteking van de hersenstam en we weten niet waarom.” De hersenstam is het gedeelte van de hersenen dat de belangrijke levensfuncties van het lichaam bestuurt, zoals temperatuur, hartslag, ademhaling en bloeddruk.
Vooral kinderen
Vooral kinderen zijn kwetsbaar voor besmetting met deze virussen. Dit komt doordat zij nog geen antistoffen in hun lichaam hebben omdat zij er nog nooit eerder mee zijn besmet. Omdat de virussen regelmatig voorkomen, hebben de meeste volwassenen een afweersysteem dat bestand is tegen besmetting. Echter, als een volwassene nog niet eerder besmet is geweest, kan hij of zij het virus alsnog krijgen.
Besmetting
Het virus wordt overgedragen door fecaal-orale besmetting en via luchtwegen, bij hoesten, niezen en snot.
Symptomen A71
“Het is niet met volle zekerheid te zeggen of de gevallen in Catalonië van het serotype A71 zijn, hoewel dat in enkele gevallen wel vastgesteld is,” bevestigt dokter Rodrigo. “De meerderheid heeft slechts lichte verschijnselen, zoals koorts met of zonder huiduitslag op de handen, voeten en in de mond. Soms komt daar nog keelontsteking bij kijken met blaasjes.” Maar als het onderste hersendeel (rhombencephalon) wordt aangetast, “veroorzaakt dat vaak trillingen, schokken en kan er koorts optreden – hoewel niet in alle gevallen. Ook de eerder genoemde huiduitslag kan dan voorkomen. Patiënten hebben dan soms moeite met lopen.” Bij ernstigere vormen van de ziekte, kan er zwakte en verlamming optreden, problemen met slikken of spreken. En in sommige gevallen beïnvloedt het ook de ademhaling en het hart. Dit hersengedeelte bestuurt namelijk de levensfuncties van het lichaam.
Serotype vaststellen
Het serotype D68 kan eenvoudig worden vastgesteld met een bloedonderzoek. Daarom heeft men kunnen uitsluiten, dat het in de 48 gevallen die nu zijn behandeld om dit type gaat. Serotype A71 is helaas minder eenvoudig vast te stellen. Rodrigo legt uit dat “enerzijds de keelholte en de ontlasting zijn onderzocht, en er anderzijds een MRI-scan van de hersenen en het ruggenmerg is uitgevoerd, om te zien of er veranderingen zijn opgetreden”.
Voorkomen
Besmetting met dit en ieder ander virus kun je voorkomen door: de handen regelmatig en gedurende 20 seconden met zeep te wassen; niet aan de neus, mond of ogen te zitten zonder eerst de handen te wassen; contact (knuffelen, kussen, enz.) met de zieke te vermijden en ook geen glazen, bekers of bestek met hem te delen; bij het niezen of hoesten de mond te bedekken met een zakdoek; veelgebruikte voorwerpen en oppervlakten (speelgoed, deurklinken, enz.) schoon te maken of te desinfecteren; en de gehele ziekteperiode binnen te blijven.
Geneeswijze?
Er zijn geen geneesmiddelen die het virus in het lichaam kunnen uitroeien. Er zijn ook geen vaccinaties die besmetting kunnen voorkomen. Wel kunnen er medicijnen worden toegediend om de symptomen van de ziekte te bestrijden. Het is niet bekend waar het virus vandaan komt. “Net als dat we nooit weten waar een griep vandaan komt of wanneer die uitbreekt.” Aldus Rodrigo.
Uitzonderlijk
Dokter Carlos Rodrigo geeft ook aan dat het vrij gebruikelijk is dat er in deze tijd zoveel gevallen van het virus zijn. “Het is echter ongebruikelijk dat er gevallen zijn met een ernstige vorm van het virus.” Hij legt ook uit dat enterovirussen soms hersenvliesontsteking veroorzaken. “Dit zijn echter lichte gevallen, waarvan men weer herstelt. Het probleem ontstaat als de hersenstam wordt aangetast,” waar de vitale delen van het lichaam worden bestuurd. “Dit is echter zeer uitzonderlijk.” In Spanje is dit nog nooit voorgekomen. Een enkele keer kwam dit voor in de jaren ’60 en ’70 in Australië, Taiwan en de Amerikaanse staat Colorado.