In een privé-gesprek met de toenmalige Duitse ambassadeur in Madrid, Lothar Lahn, op 26 maart 1981 in het paleis van de toen 43-jarige Spaanse koning, het Zarzuela-paleis, zouden de twee spreken over het op handen zijnde bezoek van de Duitse president aan Spanje.
Uit het document, dat wordt aangehaald in een artikel in de Duitse Spiegel begin deze maand, blijkt echter dat het gesprek door Juan Carlos algauw werd verlegd naar de mislukte staatsgreep. Op 23 februari waren 200 gewapende agenten van de Guardia Civil onder leiding van luitenant-kolonel Antonio Tejero het Spaanse parlement binnengedrongen om de macht over het land over te nemen.
Parlementsleden waren net bezig met de verkiezing van Leopoldo Calvo Sotelo tot nieuwe premier van de jonge democratie die Spanje was sinds de dood van dictator Francisco Franco slechts 5 jaar en 3 maanden daarvoor.
Dankzij het daadkrachtige optreden van Juan Carlos, die de militairen wist te overtuigen dat ze hun coup moesten staken, werd de democratie gered. De Spaanse koning werd na deze dag erg populair en geliefd onder de Spaanse bevolking.
‘Begrip en sympathie’
Nu blijkt uit het document dat de koning tegen Lahn gevoelens van begrip en symphatie zou hebben geuit ten opzichte van de militairen. Hij zou ‘bijna verontschuldigend’ hebben gezegd dat de coupplegers ‘alleen wilden waar we allemaal naar streven: het herstel van discipline, orde, zekerheid en rust’.
Daarbij zou hij tegen Lahn hebben gezegd dat de democratisch gekozen premier Adolfo Suarez meer als verantwoordelijk voor de couppoging kon worden gezien, dan de plegers zelf. Suarez had in Juan Carlos’ ogen hebben gefaald bij het opbouwen van een goede relatie met het militaire apparaat in Spanje en geweigerd hebben de wensen van de militairen serieus te nemen.
Volgens de Spaanse koning, zo meldt het document, zou Suarez het leger hebben ‘verafschuwd’. De koning had herhaaldelijk en zonder succes geprobeerd Suarez te overtuigen van het belang van het tegemoetkomen aan de ideeën van de militairen. Daarom namen deze in Juan Carlos’ ogen uiteindelijk het heft in eigen hand.
De koning zou volgens Lahn ook nog hebben gezegd dat hij zijn invloed zou aanwenden om hoge straffen voor de coupplegers te voorkomen, daar zij ‘duidelijk het beste voor het land hadden gewild’.
‘Buitengewoon belangrijk’
Julian Casanova, professor aan de universiteit van Zaragoza en gezien als autoriteit op het gebied van hedendaagse Spaanse geschiedenis, noemt het document ‘buitengewoon belangrijk’ omdat het het ‘enige bewijs is’ dat Juan Carlos in het geheim nostaligische gevoelens koesterde voor het militaire bewind waarmee hij was grootgebracht.
Dictator Franco haalde de 10-jarige Juan Carlos naar Spanje om hem daar op te leiden als zijn opvolger. Na Franco’s dood in 1975 was iedereen dan ook erg verbaasd dat de Spaanse koning een democratische weg insloeg.
Volgens Casanova blijven de officiële documenten van de rechtszaak van de coupplegers vertrouwelijk tot het jaar 2031. Uiteindelijk werd Antonio Tejero veroordeeld tot 30 jaar gevangenisstraf. Na 15 jaar gevangenschap in de militaire gevangenis kwam hij vrij. Tejero woont nu in Torre del Mar aan de Costa del Sol.
Slecht moment voor Juan Carlos
Voor de Spaanse koning kan het nieuws over dit document niet op een slechter moment naar buiten komen. Zijn populariteit is al enige tijd tanende als gevolg van diverse schandalen binnen het koningshuis en rond zijn bij een corruptieschandaal betrokken schoonzoon, Iñaki Urdangarín.
Tot nu toe had de meerderheid van de Spaanse bevolking meer sympathie voor de koning zelf dan voor de monarchie als instituut.