De slachtoffers werden destijds op een rij tegen de muur gezet, doodgeschoten en in een gat in de grond gegooid. De muur in Paterna, ook wel de Paredón de España genoemd, is een van de plaatsen waar de meeste executies plaatsvonden.
Waardig afscheid
De vereniging van nabestaanden van graf 114 telt slechts 70 leden. Zij kunnen, na een DNA-match, de stoffelijke resten van hun familieleden ophalen om ze alsnog een waardig afscheid te geven. De stoffelijke overschotten waarvan geen familieleden worden gevonden, worden in kisten in het graf teruggeplaatst. David Coronado doet er alles aan om dit aantal tot een minimum te beperken. Hij is vrijwillig voorzitter van de bewonersvereniging en gaat op zoek naar familieleden van de overledenen.
Cultuurgraf
Graf 114 wordt ook wel het cultuurgraf genoemd, omdat er boeren, journalisten, uitgevers, rechters en politici begraven zijn. Na enig onderzoek stelde historicus Vicent Gavarda een lijst samen met namen van de gefusilleerden. Aan de hand van deze lijst startte Coronado zijn zoektocht naar nabestaanden.
Hij begon bij de slachtoffers uit het Valenciaanse dorpje Cheste. “Ik ken het dorp. En families zijn daar altijd blijven wonen, wat de zoektocht gemakkelijker maakte”, vertelt hij. Verder probeert hij via sociale netwerken, internet en met hulp van de gemeente de families van overledenen op te sporen.
Hereniging na tachtig jaar
Zo kwam hij via een kennis terecht bij de familie Fortea. José Fortea werd op 18 juni 1940 gefusilleerd. Zoals zo vaak, werd er in de familie nauwelijks over hem gesproken. “Het onderwerp was taboe. We wisten wel dat hij in Paterna lag, maar niet in welk graf. We wisten ook niet dat het opgraven al begonnen was”, zegt nicht Cristina Fortea.
De 88-jarige Fina, dochter van José Fortea, kan zich de bezoeken aan de gevangenis nog goed herinneren. Elke week stond ze samen met haar moeder aan de poort om haar vader eten te brengen, maar ze mochten niet naar binnen. Ze heeft haar vader nooit meer gezien. “Ik kan me zijn gezicht niet meer voor de geest halen”, zegt ze bedroefd. Maar ze is enorm blij dat haar vader na al die jaren weer met haar moeder herenigd zal worden.
Ook José Morell werd op 18 juni 1940 gefusilleerd. Zijn kinderen, Consuelo en José, waren toen twee en drie en half jaar oud, hun moeder 22. Morell werd meer dan een jaar gevangen gehouden en vervolgens ter dood veroordeeld. “We waren aangenaam verrast toen we het telefoontje kregen. We wisten dat hij in Paterna was doodgeschoten, maar niet dat hij werd opgegraven”, vertelt Consuelo.
‘Kwestie van mensenrechten’
Coronado doet dit werk graag. “Het is een kwestie van mensenrechten. Het is belangrijk om afscheid te kunnen nemen van een dierbare”, aldus Coronado. De gemeente van Cheste heeft zelfs toegezegd een ceremonie te houden tijdens het overdragen van de stoffelijke resten aan de families. De opgravingen zullen nog enkele maanden duren. Ondertussen gaat Coronado onvermoeibaar door met zijn zoektocht naar nabestaanden in de hoop nog zoveel mogelijk matches te vinden.
Nieuwe wet
Het aantal doden dat tijdens de Spaanse burgeroorlog is gevallen is enorm. Maar ook ná die periode werden er nog tienduizenden tegenstanders van het Franco-regime door vuurpelotons geëxecuteerd of in concentratiekampen gestopt waar ze omkwamen door ziekte en honger.
De nieuwe Wet op Democratisch Geheugen is op 20 juli 2021 door de Spaanse regering goedgekeurd. Dit is de eerste keer dat de verheerlijking van Francisco Franco en diens decennialange dictatuur in Spanje wettelijk verboden wordt. Op grond van deze wet zullen veel meer massagraven worden geopend en slachtoffers worden geïdentificeerd op kosten van de regering.