Het voorstel kan definitief worden goedgekeurd door de plenaire vergadering van het parlement in mei en op zijn laatst in juni. Het voorstel reorganiseert en breidt de irrigatie in het door overexploitatie en droogte uitgeputte gebied uit. Feitelijk wordt 1.400 hectare land gelegaliseerd dat illegaal water uit de watervoerende laag haalt. De regioregering komt daarmee de aardbeientelers in het gebied tegemoet die worden geconfronteerd met moeilijkheden bij het telen van aardbeien vanwege het gebrek aan watervoorraden.
De partijen PP en Vox steunden het wetsvoorstel, maar dat werd tegengewerkt door de partijen PSOE-A, Por Andalucía en Adelante Andalucía.
EU en Spaanse regering zijn tegen
De EU heeft gedreigd met economische sancties als de maatregel wordt goedgekeurd, daarbij verwijzend naar een schending van een uitspraak van het Europees Hof van Justitie. De Spaanse regering heeft gezworen het park te verdedigen en kan de zaak voorleggen aan het Grondwettelijk Hof.
Geen toestemming voor onttrekking water uit watervoerende laag
De regering van Andalusië verdedigt dat ze, ondanks de uitbreiding van de irrigatie, geen toestemming zal geven voor het onttrekken van water uit de watervoerende laag in het beschermde Doñana. Deze is uitgeput door illegale putten, droogte en het toeristische oord Matalascañas. Bovendien zal het recht om nieuwe hectaren te irrigeren worden verleend via oppervlaktewater afkomstig van de overdracht van de afbakening Odiel-Tinto-Piedra. Een klus die de Staat volgens de Junta op zich moet nemen.
“Flagrante schending”
Brussel, dat Spanje om deze reden al heeft beboet, beschouwt de uitbreiding van irrigatie als een “flagrante schending” van de uitspraak van het Europees Hof van Justitie. Die vereist de bescherming van dit natuurreservaat van onschatbare ecologische waarde.
De Spaanse regering heeft gewaarschuwd dat ze alle nodige maatregelen zal nemen om Doñana te “verdedigen”. De Spaanse pers spreekt in dit verband al van een ‘artikel 155’. Met dit wetsartikel kan de Spaanse regering alle nodige middelen inzetten om de grondwettelijke orde in een Spaanse regio te herstellen.
Voorafgaand aan de stemming in Andalusië beschuldigde minister Ribera van Ecologische Transitie de Andalusische president, Juanma Moreno Bonilla, hardhandig van het aanrichten van “enorme schade” aan Andalusië en Spanje door zijn “arrogante heerschappij”.
‘Oorsprong van Doñana-aardbeien zal in twijfel worden getrokken’
“Distributieketens in heel Europa zullen de oorsprong van de Doñana-aardbeien in twijfel trekken, omdat ze niet zullen weten hoe ze onderscheid moeten maken tussen wat legaal en wat illegaal is,” voegde Ribera toe in een interview met La Sexta. De minister waarschuwde ook dat de Commissie zelfs de toegang van Spanje tot Europese fondsen zou kunnen blokkeren.
Lees ook: Bewuste consumenten willen steeds minder Spaanse aardbeien
“Je komt niet aan Doñana”
De Spaanse premier, Pedro Sánchez (PSOE) reageerde vanaf een feestevenement in Burgos. Hij beschuldigde de PP en Vox van het ontkennen van wetenschappelijk bewijs en de klimaatnoodsituatie. “Doñana is het erfgoed van de Andalusiërs, van alle Spanjaarden en je komt niet aan Doñana”, zei hij. Hij wees er bovendien op dat Andalusië de Europese wetgeving en de waarschuwingen van de Europese Commissie heeft ontkend en genegeerd.
Een van belangrijkste wetlands in Europa
Het Nationaal Park Doñana is een zeer belangrijk natuurgebied en een van de belangrijkste wetlands in Europa. Unesco heeft het tot werelderfgoed verklaard. Doñana is een belangrijke habitat voor talloze soorten wilde dieren, waaronder trekvogels die er jaarlijks broeden en overwinteren. Het park is ook de thuisbasis van bedreigde diersoorten zoals de Iberische lynx, Spaanse keizerarend en de Andalusische moerasschildpad. Het park omvat een breed scala aan landschappen, waaronder wetlands, duinen, bossen en stranden.
Helft lagunes al verdwenen
Inmiddels is de helft van de lagunes in Doñana al verdwenen. In de laatste studie gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Science of The Total Environment, tonen de gegevens aan dat de achteruitgang van het Doñana-lagunesysteem wijdverbreid is. Het is geverifieerd dat 59% van de grootste lagunes in Doñana niet meer is overstroomd sinds ten minste 2013.
Deze veranderingen houden in belangrijke mate verband met de temperatuur en neerslag van elk jaar, maar ook met de uitbreiding van gecultiveerde gebieden, het bebouwde gebied in Matalascañas, de afstand tot de urbanisatiegemalen en de exploitatie van de golfbaan.
Lees ook: Hoe het Andalusische Benidorm een einde maakt aan wetland Doñana
In mediterrane systemen komen droogtes regelmatig voor. Het probleem ontstaat wanneer er een opeenvolging van jaren zonder vollopen van de lagunes is. Dan verdwijnt de vegetatie en worden ze gekoloniseerd door terrestrische vegetatie. Dat betekent dat de lagunes volledig verdwijnen en de habitats ook.
Drie lagunes in het beschermde gebied die als permanent fungeerden en die in de zomer niet opdroogden, zijn dat niet meer. Zo vallen de lagunes van El Sopetón en La Dulce, die slechts af en toe droog stonden, nu regelmatig droog. De situatie van Santa Olalla, de grootste permanente lagune in Doñana, was extreem in de zomer van 2022. Toen was het volledig opgedroogd.
Lees ook: Brussel dreigt met sancties tegen Spanje wegens wanbeleid Doñana