Volgens de banksector zit tussen 20 en 25 procent van de leningen goed omdat ze tegen een vaste rente werden afgesloten. Bovendien gaat het veelal om oude operaties waarbij een groot deel van de lening al is terugbetaald. Daarbij was in veel gevallen de Euribor hoger bij het afsluiten dan nu het geval is.
Bekijk ook: Euribor tekent grootste stijging in geschiedenis
De grootste kwetsbaarheid zou zich voordoen bij hypotheken die in de afgelopen 5 jaar en aan het begin van 2022 tegen variabele rente zijn afgesloten, omdat hier nauwelijks iets is afgeschreven op de hoofdsom, aangezien in de eerste jaren vooral het hoogste bedrag aan toegepaste rente wordt betaald.
De grootste zorgen maken banken zich dan ook over bijna een miljoen transacties (988.489) waarbij 82.2 miljard euro aan leningen is gemoeid. Deze vertegenwoordigen volgens schattingen van verschillende financiële bronnen ongeveer 16% van het uitstaande hypotheeksaldo.
De geraadpleegde bronnen beschouwen de schatting zelfs als conservatief omdat deze gemengde leningen uitsluiten waarvan de vaste rente variabel wordt voordat zes jaar is verstreken en de herziening ervan zal samenvallen met de renteverhogingen. Alleen al tussen 2017 en 2021 werden dergelijke hypotheken getekend voor nog eens 51,54 miljard euro.
Bijna 3.000 euro meer
De escalatie van de Euribor zorgt ervoor dat een gemiddelde hypotheek van 145.000 euro, verstrekt voor een looptijd van 24 jaar en met een verschil van 0,92% op de Euribor, een stijging van 202 euro per maand (2.400 per jaar) optekent. De Euribor was in december nog -0,502% en staat nu op 2,5%.
Als de Euribor de 3% bereikt, zoals verschillende analysebureaus voorspellen, kost dat iemand met een gemiddelde hypotheek 2.981 euro extra per jaar. Dat kan niet iedereen zomaar betalen en helemaal niet wanneer al veel meer geld dan eerder aan de basis aankopen uitgegeven moet worden.
De Bank van Spanje en de Europese Centrale Bank (ECB) uiten zich voorzichtig in hun boodschappen en alle financiële entiteiten willen alarmisme op het gebied van hypotheken zoveel mogelijk vermijden. Een reden is dat de hypotheek de laatste schuld is die iemand niet meer zou betalen, zo blijkt uit de statistieken. De wanbetalingen van hypotheken bereikten een piek van 6% in 2013 na de vastgoedcrash en op het moment dat het totale achterstallige krediet 13,6% bedroeg. Vandaag is dat minder dan de helft.
“Als de hypotheek of huur 30% van je inkomen in beslag neemt, is dat al een probleem waar je je misschien zorgen over begint te maken. Deze huishoudens lopen een groter risico\”, zegt Eduardo Areilza, van financieel adviesbureau Alvarez & Marsal in El Economista.
Kwetsbare groepen
De potentiële groep die het meeste kwetsbaar is, zijn de mensen die tijdens de pandemie al uitstel van betaling hebben moeten aanvragen. “De klant die een toen uitstel van betaling had, heeft nu een financiële kwetsbaarheid die hoger is dan het gemiddelde zodra dat uitstel van betaling is afgelopen. Het gaat hier om 9% van de wanbetalingen. Gemiddeld heeft de sector 3%, dus drie keer meer voor de populatie met de meeste achterstanden”, voegt Areilza toe.
“Wat we vanuit de sector moeten bezien, is hoe we kunnen helpen en een oplossing per geval kunnen vinden voor die mensen die een probleem hebben”, erkende de CEO van CaixaBank, Gonzalo Gortázar, op een forum georganiseerd door elEconomista.es. Zijn collega’s van Sabadell en Unicaja kozen ervoor om de moratoriums opnieuw uit te geven om uitstapjes aan gezinnen aan te bieden.
Wat is de Euribor rente?
Euribor is de afkorting van Euro Interbank Offered Rate. Het is de rente waartegen (primaire) Europese banken elkaar leningen verstrekken. De Euriborrente is het vergelijkingstarief voor de geldmarkt. De geldmarkt bepaalt mede de hoogte van de hypotheekrente. De Euribor is daarom een goede graadmeter voor de kortlopende hypotheekrente (rentevaste periode maximaal 2 jaar). De Euribor rente wordt gebruikt voor de hypotheekrente verwachting. Geldverstrekkers rekenen met een opslag om de tarieven te bepalen.